chinchilla2_FADEL SENNAAFP via Getty Images_climatechangewoman Fadel Senna/AFP via Getty Images

Sprawiedliwość Klimatyczna Wymaga Kobiecego Przywództwa

NOWY JORK - Świat doskonale zdaje sobie sprawę, że kryzys klimatyczny jest jedną z głównych przeszkód na drodze do zrównoważonego rozwoju. A jednak - mimo dramatycznych dowodów na śmiertelne konsekwencje zmian klimatycznych oraz mimo posiadania wiedzy, technologii i zasobów, które pozwoliłyby im zaradzić - nadal podążamy tą samą wysokoemisyjną ścieżką, która zagraża naszemu przetrwaniu.

Wiemy też, że stabilizacja klimatu zależy od reakcji całego społeczeństwa, a więc od równego i sprawiedliwego udziału wszystkich obywateli w rządzeniu. Tak się jednak nie stało: Kobiety były niedostatecznie reprezentowane w procesie podejmowania decyzji dotyczących klimatu. I choć tendencja ta powoli się odwraca, trzeba zrobić o wiele więcej, by reagować na zmiany klimatu z uwzględnieniem aspektu płci. Wyróżniają się trzy kwestie: przywództwo kobiet, prawa grup rdzennych oraz edukacja.

Wysiłki na rzecz poprawy parytetu płci w zarządzaniu klimatem trwają już od niemal dekady. W 2014 r. delegaci na COP20 przyjęli w Limie program prac dotyczący płci, aby zachęcić większą liczbę kobiet do udziału w negocjacjach w sprawie zmian klimatu. Jednak pięć lat później, na COP25 w Madrycie, 60% delegatów rządowych oraz 73% szefów i zastępców szefów delegacji stanowili mężczyźni.

Ten brak równowagi doprowadził do przyjęcia Enhanced Lima Work Programme and Action Plan on Gender. W ramach tego wzmocnionego planu strony globalnych rozmów klimatycznych zobowiązały się do wyznaczenia i zapewnienia wsparcia krajowym punktom kontaktowym ds. płci i zmian klimatu w negocjacjach klimatycznych, a także w realizacji i monitorowaniu projektów. Mimo to w latach 2019-2021 kobiety zajmowały zaledwie 33% wszystkich stanowisk kierowniczych w negocjacjach klimatycznych i mechanizmach eksperckich.

Nie ustają jednak wysiłki na rzecz włączenia kobiet do tych dyskusji. W ostatecznym porozumieniu zawartym na zakończenie konferencji COP26 w Glasgow w listopadzie ubiegłego roku równouprawnienie płci i przywództwo kobiet zostały uznane za główne elementy polityki klimatycznej i strategii działania. Oznacza to wyraźne uznanie, że przejście do zerowej emisji netto będzie możliwe tylko dzięki aktywnej postawie obywatelskiej, w której kobiety odgrywają kluczową rolę.

Kobiety są w nieproporcjonalnie dużym stopniu dotknięte kryzysem klimatycznym, ale są też ważnymi czynnikami zmian. Zapewnienie kobietom miejsca przy stole decyzyjnym i wykorzystanie aspektu płci w kształtowaniu strategii rozwoju niskoemisyjnego w znacznym stopniu przyczyni się do postępu w wysiłkach na rzecz łagodzenia skutków zmian klimatycznych i adaptacji do nich.

Subscribe to PS Digital
PS_Digital_1333x1000_Intro-Offer1

Subscribe to PS Digital

Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.

Subscribe Now

Przejście do neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla wymaga radykalnej zmiany systemów produkcji i wzorców konsumpcji we wszystkich sektorach. Kobiety muszą uczestniczyć w tym procesie, aby opracować skuteczną politykę. Zadanie jest trudne, ale istnieją przykłady godne naśladowania.

Na przykład Kostaryka wytyczyła wyraźną drogę w kierunku zerowej emisji dwutlenku węgla netto. Od 2014 r. ponad 98% energii wytwarzanej w Kostaryce pochodzi ze źródeł odnawialnych. W 2021 r. kraj ten otrzymał nagrodę Earthshot Prize za model ochrony przyrody, zgodnie z którym lokalni mieszkańcy otrzymują wynagrodzenie za ochronę i odbudowę naturalnych ekosystemów, w tym lasów deszczowych. Sukces Kostaryki można przypisać w dużej mierze zaangażowaniu jej obywateli w zrównoważony rozwój oraz udziałowi rdzennych i wiejskich kobiet w adaptacji do zmian klimatu, tworzeniu wiedzy i wysiłkach na rzecz wzmocnienia odporności.

Szczególnie kobiety ze społeczności rdzennych oraz wiejskich są najbardziej narażone na zmiany klimatu i degradację środowiska. Włączenie tych kobiet w tworzenie zrównoważonych praktyk jest więc kluczowe dla zapewnienia skuteczności decyzji związanych z klimatem. Inicjatywy takie jak podejście Shared Societies w Club de Madrid podkreślają, że społeczności rdzenne mają prawo do udziału w tych dyskusjach, i przyznają, że społeczności lokalne są bardziej skłonne do wspierania i wdrażania planów ochrony przyrody, jeśli są w pełni zaangażowane w ich rozwój.

Edukacja jest również kluczowym elementem procesu podejmowania decyzji dotyczących klimatu, w którym uczestniczą wszystkie zainteresowane strony. W 2021 roku UNESCO wezwało, by do 2025 roku edukacja ekologiczna stała się podstawą programową we wszystkich krajach. Deklaracja Berlińska w sprawie Edukacji na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju stwierdza, że edukacja ekologiczna musi być dostępna zarówno dla dziewcząt, jak i chłopców od najmłodszych lat, aby zapewnić przyszłym pokoleniom wystarczającą wiedzę do reagowania na zmiany klimatu. Podkreślanie równości płci i niedyskryminacji w dostępie do wiedzy i umiejętności związanych z klimatem zwiększy zdolność młodych ludzi do wprowadzania zmian.

Niedawny całkowicie męski "lunch prezesów" zwołany na Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa pokazuje, że kobiet wciąż brakuje na najwyższych szczeblach globalnego procesu decyzyjnego. Przywództwo kobiet jest jednak niezbędne, by skutecznie reagować na wspólne globalne wyzwania. Bez aktywnego i znaczącego udziału kobiet i dziewcząt w lokalnych, krajowych i globalnych strategiach klimatycznych, neutralna pod względem emisji dwutlenku węgla przyszłość pozostanie poza naszym zasięgiem.

Z angielskiego przetłumaczyła Marz McNamer

https://prosyn.org/Pk3pedppl