NEW YORK – Het is drie jaar geleden dat de eurocrisis uitbrak en alleen een onverbeterlijke optimist zal zeggen dat het ergste echt voorbij is. Sommigen, die opmerken dat de double-dip recessie voorbij is, concluderen dat het medicijn van bezuinigingen gewerkt heeft. Maar probeer dat maar eens te vertellen aan degenen in landen die nog in een depressie zitten, met een bbp per hoofd van de bevolking dat nog steeds beneden het niveau van voor 2008 ligt, werkloosheidscijfers boven de 20% en een jeugdwerkloosheid van boven de 50%. Met de huidige snelheid van het ‘herstel’ kan er geen terugkeer naar de normaliteit verwacht worden tot ergens ver in de komende tien jaar.
Een studie onlangs door economen van de Federal Reserve had als conclusie dat Amerika’s langdurige hoge werkloosheid jarenlang serieuze nadelige effecten op de bbp-groei zal hebben. Als dat geldt voor de Verenigde Staten, waar de werkloosheid 40% lager is dan in Europa, zijn de vooruitzichten voor groei in Europa inderdaad erg grauw.
Wat er bovenal nodig is, is een fundamentele hervorming van de structuur van de eurozone. Er is inmiddels een vrij duidelijk begrip van wat daar voor nodig is:
Een echte bankenunie, met gemeenschappelijke supervisie, gemeenschappelijke depositogarantie en gezamenlijke besluitvorming; zonder dit zal er geld blijven stromen van de zwakste landen naar de sterkste.
Enige vorm van wederkerigheid qua schulden, zoals eurobonds: met een schuld/bbp ratio in Europa die lager is dan in de VS, zou de eurozone kunnen lenen tegen negatieve rentetarieven, zoals de VS doet. De lagere rentetarieven zouden geld vrijmaken om de economie te stimuleren, waardoor de vicieuze cirkel van de door de crisis getroffen landen doorbroken wordt, waar soberheid de schuldenlast vergroot doordat het bbp krimpt, wat schulden minder houdbaar maakt.
Industrieel beleid om de landen die achter lopen in staat te stellen weer in de pas te komen; dit impliceert het reviseren van de huidige structuren, die zulk beleid verbieden als zijnde onacceptabele interventies in de vrije markt.
Een centrale bank die zich niet alleen op inflatie concentreert, maar ook op groei, werkgelegenheid en financiële stabiliteit
Het vervangen van niet op groei gericht beleid van bezuinigingen met een op groei gericht beleid dat zich concentreert op investeringen in mensen, technologie en infrastructuur.
Veel van het ontwerp van de euro reflecteert de neoliberale doctrines die de boventoon voerden toen de eenheidsmunt bedacht werd. Er werd gedacht dat het laaghouden van de inflatie nodig was en bijna afdoende voor groei en stabiliteit; dat het onafhankelijk maken van centrale banken de enige manier was om vertrouwen in het monetaire systeem te verzekeren; dat lage schuld en tekorten economische convergentie tussen lidstaten zouden verzekeren; en dat een markt, waar geld en personen vrij kunnen bewegen, efficiency en stabiliteit zou verzekeren.
Deze doctrines bleken stuk voor stuk niet te kloppen. De onafhankelijke centrale banken in de VS en Europa deden het veel slechter in de aanloop naar de crisis dan minder onafhankelijke banken in sommige leidende opkomende markten, omdat hun focus op inflatie de aandacht afleidde van het veel belangrijker probleem van financiële fragiliteit.
Vergelijkbaar hadden Spanje en Ierland voor de crisis financiële overschotten en lage schuld/bbp-ratio’s. De crisis veroorzaakte de tekorten en hoge schulden, niet andersom, en de fiscale beperkingen die Europa overeengekomen is zullen noch een snel herstel uit deze crisis bewerkstelligen noch de volgende voorkomen.
At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.
Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.
Subscribe Now
Tenslotte leek het vrije verkeer van personen, net zoals het vrij stromen van geld, logisch; productiefactoren zouden daar heen gaan waar hun opbrengst het hoogst was. Maar migratie uit door de crisis getroffen landen, gedeeltelijk om te vermijden sociale zekerheidsschulden terug te betalen (waar een gedeelte van aan deze landen is opgelegd door de Europese centrale bank, die er op stond dat particuliere verliezen gesocialiseerd werden) holt de zwakkere economieën uit. Het kan ook resulteren in een misallocatie van arbeid.
Interne devaluatie (het verlagen van binnenlandse lonen en prijzen) is geen vervanging voor flexibiliteit in wisselkoersen. Er bestaat groeiende zorg over deflatie, wat de ’leverage’ en de last van schuldenniveaus die al te hoog zijn vergroot. Als interne devaluatie een goede vervanging zou zijn, dan zou de gouden standaard geen probleem zijn geweest in de crisisjaren van de jaren dertig en zou Argentinië in staat zijn geweest om de peso aan de dollar gekoppeld te houden toen daar tien jaar geleden de crisis uitbrak.
Er is nog nooit een land geweest dat de welvaart heeft hersteld door soberheid. Historisch gezien zijn er een paar kleine landen geweest die het geluk hadden met export de leemte van de macro-economische vraag te vullen toen de publieke uitgaven minder werden, wat ze in staat stelde om de negatieve effecten van bezuinigingen te vermijden. Maar de Europese export is nauwelijks omhoog gegaan sinds 2008 (ondanks de lagere lonen in sommige landen, vooral in Griekenland en Italië). Met een mondiale groei die zo mat is zal export de welvaart niet binnen afzienbare tijd terugbrengen in Europa en de VS.
Duitsland en een paar andere Noord-Europese landen laten een onbehoorlijk gebrek aan Europese solidariteit zien door te verklaren dat hun niet gevraagd mag worden de rekening te betalen voor hun spilzuchtige zuidelijke buren. Dit is op verschillende punten fout. Om te beginnen zullen de rentetarieven die volgen uit eurobonds of een gelijksoortig mechanisme de schuldenlast beheersbaar maken. De VS, moet hier in herinnering gebracht worden, kwam uit de tweede wereldoorlog met een zeer hoge schuldenlast, maar de daaropvolgende jaren markeerden de snelste groei van het land ooit.
Als de eurozone het programma hierboven overneemt, is er geen noodzaak voor Duitsland om welke rekening dan ook te betalen. Maar onder het perverse beleid dat Europa heeft aangenomen volgt de ene schuldherstructurering op de andere. Als Duitsland en de andere Noord-Europese landen blijven vasthouden aan het huidige beleid zullen ze uiteindelijk, samen met hun zuidelijke buren, een hoge prijs moeten betalen.
De euro had groei, welvaart en eenheidszin in Europa moeten brengen. In plaats daarvan bracht hij stagnatie, instabiliteit en verdeeldheid.
Dit hoeft niet zo te zijn. De euro kan gered worden, maar er is meer nodig dan mooie speeches die een engagement aan Europa benadrukken. Als Duitsland en anderen niet bereid zijn om doen wat er nodig is (en er dus niet genoeg solidariteit is om de politiek te doen slagen) dan moet de euro misschien afgeschaft worden om het Europese project te redden.
To have unlimited access to our content including in-depth commentaries, book reviews, exclusive interviews, PS OnPoint and PS The Big Picture, please subscribe
NEW YORK – Het is drie jaar geleden dat de eurocrisis uitbrak en alleen een onverbeterlijke optimist zal zeggen dat het ergste echt voorbij is. Sommigen, die opmerken dat de double-dip recessie voorbij is, concluderen dat het medicijn van bezuinigingen gewerkt heeft. Maar probeer dat maar eens te vertellen aan degenen in landen die nog in een depressie zitten, met een bbp per hoofd van de bevolking dat nog steeds beneden het niveau van voor 2008 ligt, werkloosheidscijfers boven de 20% en een jeugdwerkloosheid van boven de 50%. Met de huidige snelheid van het ‘herstel’ kan er geen terugkeer naar de normaliteit verwacht worden tot ergens ver in de komende tien jaar.
Een studie onlangs door economen van de Federal Reserve had als conclusie dat Amerika’s langdurige hoge werkloosheid jarenlang serieuze nadelige effecten op de bbp-groei zal hebben. Als dat geldt voor de Verenigde Staten, waar de werkloosheid 40% lager is dan in Europa, zijn de vooruitzichten voor groei in Europa inderdaad erg grauw.
Wat er bovenal nodig is, is een fundamentele hervorming van de structuur van de eurozone. Er is inmiddels een vrij duidelijk begrip van wat daar voor nodig is:
Veel van het ontwerp van de euro reflecteert de neoliberale doctrines die de boventoon voerden toen de eenheidsmunt bedacht werd. Er werd gedacht dat het laaghouden van de inflatie nodig was en bijna afdoende voor groei en stabiliteit; dat het onafhankelijk maken van centrale banken de enige manier was om vertrouwen in het monetaire systeem te verzekeren; dat lage schuld en tekorten economische convergentie tussen lidstaten zouden verzekeren; en dat een markt, waar geld en personen vrij kunnen bewegen, efficiency en stabiliteit zou verzekeren.
Deze doctrines bleken stuk voor stuk niet te kloppen. De onafhankelijke centrale banken in de VS en Europa deden het veel slechter in de aanloop naar de crisis dan minder onafhankelijke banken in sommige leidende opkomende markten, omdat hun focus op inflatie de aandacht afleidde van het veel belangrijker probleem van financiële fragiliteit.
Vergelijkbaar hadden Spanje en Ierland voor de crisis financiële overschotten en lage schuld/bbp-ratio’s. De crisis veroorzaakte de tekorten en hoge schulden, niet andersom, en de fiscale beperkingen die Europa overeengekomen is zullen noch een snel herstel uit deze crisis bewerkstelligen noch de volgende voorkomen.
Winter Sale: Save 40% on a new PS subscription
At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.
Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.
Subscribe Now
Tenslotte leek het vrije verkeer van personen, net zoals het vrij stromen van geld, logisch; productiefactoren zouden daar heen gaan waar hun opbrengst het hoogst was. Maar migratie uit door de crisis getroffen landen, gedeeltelijk om te vermijden sociale zekerheidsschulden terug te betalen (waar een gedeelte van aan deze landen is opgelegd door de Europese centrale bank, die er op stond dat particuliere verliezen gesocialiseerd werden) holt de zwakkere economieën uit. Het kan ook resulteren in een misallocatie van arbeid.
Interne devaluatie (het verlagen van binnenlandse lonen en prijzen) is geen vervanging voor flexibiliteit in wisselkoersen. Er bestaat groeiende zorg over deflatie, wat de ’leverage’ en de last van schuldenniveaus die al te hoog zijn vergroot. Als interne devaluatie een goede vervanging zou zijn, dan zou de gouden standaard geen probleem zijn geweest in de crisisjaren van de jaren dertig en zou Argentinië in staat zijn geweest om de peso aan de dollar gekoppeld te houden toen daar tien jaar geleden de crisis uitbrak.
Er is nog nooit een land geweest dat de welvaart heeft hersteld door soberheid. Historisch gezien zijn er een paar kleine landen geweest die het geluk hadden met export de leemte van de macro-economische vraag te vullen toen de publieke uitgaven minder werden, wat ze in staat stelde om de negatieve effecten van bezuinigingen te vermijden. Maar de Europese export is nauwelijks omhoog gegaan sinds 2008 (ondanks de lagere lonen in sommige landen, vooral in Griekenland en Italië). Met een mondiale groei die zo mat is zal export de welvaart niet binnen afzienbare tijd terugbrengen in Europa en de VS.
Duitsland en een paar andere Noord-Europese landen laten een onbehoorlijk gebrek aan Europese solidariteit zien door te verklaren dat hun niet gevraagd mag worden de rekening te betalen voor hun spilzuchtige zuidelijke buren. Dit is op verschillende punten fout. Om te beginnen zullen de rentetarieven die volgen uit eurobonds of een gelijksoortig mechanisme de schuldenlast beheersbaar maken. De VS, moet hier in herinnering gebracht worden, kwam uit de tweede wereldoorlog met een zeer hoge schuldenlast, maar de daaropvolgende jaren markeerden de snelste groei van het land ooit.
Als de eurozone het programma hierboven overneemt, is er geen noodzaak voor Duitsland om welke rekening dan ook te betalen. Maar onder het perverse beleid dat Europa heeft aangenomen volgt de ene schuldherstructurering op de andere. Als Duitsland en de andere Noord-Europese landen blijven vasthouden aan het huidige beleid zullen ze uiteindelijk, samen met hun zuidelijke buren, een hoge prijs moeten betalen.
De euro had groei, welvaart en eenheidszin in Europa moeten brengen. In plaats daarvan bracht hij stagnatie, instabiliteit en verdeeldheid.
Dit hoeft niet zo te zijn. De euro kan gered worden, maar er is meer nodig dan mooie speeches die een engagement aan Europa benadrukken. Als Duitsland en anderen niet bereid zijn om doen wat er nodig is (en er dus niet genoeg solidariteit is om de politiek te doen slagen) dan moet de euro misschien afgeschaft worden om het Europese project te redden.
Vertaling: Melle Trap