NEW YORK – Terwijl 2013 tot een einde komt hebben inspanningen om de groei te doen herleven in ’s werelds meest invloedrijke economieën wereldwijd, behalve in de eurozone, voordelige effecten. Alle problemen die er op de loer liggen voor de wereldeconomie hebben een politiek karakter.
Na 25 jaar stagnatie probeert Japan zijn economie te versterken door aan kwantitatieve versoepeling te doen op een schaal die geen precedent kent. Het is een riskant experiment; snellere groei zou de rentetarieven kunnen opdrijven, wat de kosten van kapitaaldiensten onhoudbaar zou maken. Maar premier Shinzo Abe neemt liever dat risico dan Japan tot een langzame dood te veroordelen. En aan de enthousiaste steun van het publiek te zien is de gewone Japanner het hier mee eens.
De Europese Unie is in contrast hiermee op weg naar het type langdurige stagnatie waaruit Japan wanhopig uit probeert te ontsnappen. De inzet is hoog; natiestaten kunnen een verloren decennium of meer overleven; maar de EU, een incomplete associatie van natiestaten, kan er makkelijk door vernietigd worden.
Het ontwerp van de euro (dat is gebaseerd op de Duitse mark) bevat een dodelijke fout. Het creëren van een centrale bank zonder een gezamenlijke schatkist betekent dat overheidsschulden gedenomineerd worden in een valuta die geen enkele lidstaat controleert, wat ze vatbaar maakt voor het risico ze niet betaald worden. Als gevolg van de krach van 2008 kregen verschillende lidstaten te veel schulden, en risicopremies maakten de scheiding van de eurozone in crediteuren en debiteurenlanden permanent.
Dit defect zou gecorrigeerd hebben kunnen worden door het vervangen van de obligaties van individuele landen door eurobonds. Helaas sloot de Duitse kanselier Angela Merkel dit uit en reflecteerde zo de radicale verandering die de Duitse houding naar Europese integratie heeft ondergaan. Voor de hereniging was Duitsland de grote motor achter de integratie. Nu, gebukt onder de kosten van de hereniging, zijn de Duitsers vastbesloten om geen bodemloze portemonnee te worden voor de Europese debiteuren.
Na de crisis van 2008 stond Merkel erop dat elk land voor zijn eigen financiële instituties zou zorgen en dat overheidsschulden volledig betaald moesten worden. Zonder het te realiseren, herhaalt Duitsland de tragische fout van de Fransen na de eerste wereldoorlog. Premier Aristide Briand’s aandringen op reparatiegelden leidde tot de opkomst van Hitler; het beleid van Angela Merkel leidt tot de opkomst van extremistische bewegingen in de rest van Europa.
At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.
Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.
Subscribe Now
De huidige afspraken over de euro zullen blijven bestaan, omdat Duitsland altijd het hoogst noodzakelijke zal doen om de gezamenlijke munt in stand te houden; en omdat de markt en de Europese autoriteiten elk ander land dat deze afspraken betwist zou straffen. Desalniettemin is de acute fase van de crisis nu voorbij. De Europese financiële autoriteiten hebben stilletjes aanvaard dat soberheid contraproductief is en zijn gestopt met het opleggen van verdere financiële beperkingen. Dit heeft de debiteurenlanden enige ademruimte gegeven en de financiële markten hebben zich, zelfs zonder enig vooruitzicht op groei, gestabiliseerd.
Toekomstige crises zullen in beginsel politiek zijn. Het is al duidelijk dat Europa zo naar binnen gericht is geworden dat het niet adequaat kan reageren op externe bedreigingen, of die nou in Syrië zijn of in Oekraïne. Maar het perspectief is verre van hopeloos; de opleving van een Russische dreiging kan overheersende trend naar Europese desintegratie misschien omkeren.
Als resultaat hiervan heeft de crisis de EU veranderd van het ‘fantastische doel’ dat enthousiasme inspireerde in iets geheel anders. Wat bedoeld was als een vrijwillige samenwerking van gelijke staten die een deel van hun soevereiniteit opofferden voor het algemeen belang (de belichaming van de principes van een open samenleving) is nu door de eurocrisis veranderd in een relatie tussen crediteuren en debiteurenlanden die noch vrijwillig is noch gelijk. De euro zou zelfs de hele EU kapot kunnen maken.
In tegenstelling tot Europa komt de Verenigde Staten nu naar voren als de sterkste economie van de westerse wereld. Schalie-energie heeft de VS een belangrijk concurrentievoordeel gegeven bij de productie in het algemeen en de petrochemie in het bijzonder. De banken- en gezinssector hebben enige vooruitgang geboekt in de afname van leverage. De kwantitatieve versoepeling heeft de prijzen van activa doen stijgen en de huizenmarkt is verbeterd, waarbij de bouw de werkloosheid doet afnemen. De fiscale vertraging veroorzaakt door beslagleggingen is ook bijna afgelopen.
Wat verrassender is, is dat de polarisatie van de Amerikaanse politiek tekenen van omkering laat zien. Het tweepartijensysteem heeft twee eeuwen lang redelijk goed gewerkt, omdat beide partijen moesten strijden om het politieke midden bij de landelijke verkiezingen. Toen werd de republikeinse partij gekaapt door een coalitie van religieuze en kapitalistische fundamentalisten, later versterkt door neo-conservatieven, die de partij opschoven naar een extreem rechtse positie. De Democraten probeerden bij te blijven om het midden te kunnen veroveren en beide partijen spanden samen in het partijdig indelen van congresdistricten. Als consequentie hiervan werden door activisten gedomineerde partij voorverkiezingen belangrijker dan de landelijke verkiezingen.
Toen was de polarisatie van de Amerikaanse politiek compleet. Uiteindelijk overspeelde de Tea Partyvleugel van de Republikeinen zijn hand. Na het recente debacle van de government shutdown is wat er nog over is van het Republikeinse establishment beginnen terug te vechten en dit zou moeten leiden tot een herleving van het tweepartijensysteem.
De grootste onzekerheid waar de wereld momenteel mee te maken heeft is niet de euro, maar de toekomstige koers van China. Het groeimodel dat verantwoordelijk was voor de snelle opkomst van het land is uitgewerkt.
Dat model was gebaseerd op financiële repressie van de gezinssector om de groei van de export en investeringen aan te jagen. Als resultaat hiervan is de gezinssector nu gekrompen tot 35% van het bbp en de gedwongen spaargelden ervan zijn niet langer voldoende om het huidige groeimodel te financieren. Dit heeft geleid tot een uitzonderlijke groei van het gebruik van verschillende vormen van schuldfinanciering.
Er zijn een aantal griezelige gelijkenissen met de financiële omstandigheden in de VS in de jaren voor de crisis van 2008. Maar er is ook een belangrijk verschil. In de VS domineert de financiële markt over het algemeen de politiek. In China bezit de staat de banken en het merendeel van de economie en de communistische partij controleert de staatsbedrijven.
Bewust van dit gevaar ondernam de Chinese centrale bank in 2012 stappen om de groei van schulden te beteugelen. Maar toen de vertraging echte nood in de economie begon te veroorzaken, deed de partij haar suprematie gelden. In juli 2013 verordonneerde het leiderschap de staalindustrie om de productie op te voeren en centrale bank om kredietverlichting door te voeren. De economie draaide om als een windvaan. In november kondigde de derde plenaire vergadering van het 18e Centrale Comité verstrekkende hervormingen aan. Deze ontwikkelingen zijn grotendeels verantwoordelijk voor de recente verbetering van de mondiale vooruitzichten.
Het Chinese leiderschap had er gelijk in om de voorkeur te geven aan economische groei boven structurele hervormingen, omdat structurele hervormingen de economie, als ze gecombineerd worden met fiscale soberheid, in een deflatoire duikvlucht doen terechtkomen. Maar er is een onopgeloste contradictie in het huidige Chinese beleid: het opvoeren van de productie zorgt ook opnieuw voor een exponentiele schuldengroei die niet meer dan een paar jaar volgehouden kan worden.
Hoe en wanneer deze contradictie zal worden opgelost zal grote consequenties hebben voor China en de wereld. Een succesvolle transitie in China zal hoogstwaarschijnlijk bestaan uit politieke zowel als economische hervormingen, terwijl mislukking hiervan het nog steeds wijdverbreide vertrouwen in ’s lands politieke leiderschap zal ondermijnen, wat zal resulteren in onderdrukking in het binnenland en militaire confrontatie in het buitenland.
Het andere grote onopgeloste probleem is de afwezigheid van een echte mondiale regering. Het gebrek aan overeenstemming tussen de vijf permanente leden van de VN-Veiligheidsraad maakt humanitaire tragedies in landen als Syrië erger, om nog maar niet te spreken van het grotendeels ongehinderd door laten gaan van de opwarming van de aarde. Maar in tegenstelling tot het Chinese raadsel dat de komende jaren beantwoord zal worden, zal de afwezigheid van een mondiaal bestuur misschien wel eeuwig blijven bestaan.
To have unlimited access to our content including in-depth commentaries, book reviews, exclusive interviews, PS OnPoint and PS The Big Picture, please subscribe
NEW YORK – Terwijl 2013 tot een einde komt hebben inspanningen om de groei te doen herleven in ’s werelds meest invloedrijke economieën wereldwijd, behalve in de eurozone, voordelige effecten. Alle problemen die er op de loer liggen voor de wereldeconomie hebben een politiek karakter.
Na 25 jaar stagnatie probeert Japan zijn economie te versterken door aan kwantitatieve versoepeling te doen op een schaal die geen precedent kent. Het is een riskant experiment; snellere groei zou de rentetarieven kunnen opdrijven, wat de kosten van kapitaaldiensten onhoudbaar zou maken. Maar premier Shinzo Abe neemt liever dat risico dan Japan tot een langzame dood te veroordelen. En aan de enthousiaste steun van het publiek te zien is de gewone Japanner het hier mee eens.
De Europese Unie is in contrast hiermee op weg naar het type langdurige stagnatie waaruit Japan wanhopig uit probeert te ontsnappen. De inzet is hoog; natiestaten kunnen een verloren decennium of meer overleven; maar de EU, een incomplete associatie van natiestaten, kan er makkelijk door vernietigd worden.
Het ontwerp van de euro (dat is gebaseerd op de Duitse mark) bevat een dodelijke fout. Het creëren van een centrale bank zonder een gezamenlijke schatkist betekent dat overheidsschulden gedenomineerd worden in een valuta die geen enkele lidstaat controleert, wat ze vatbaar maakt voor het risico ze niet betaald worden. Als gevolg van de krach van 2008 kregen verschillende lidstaten te veel schulden, en risicopremies maakten de scheiding van de eurozone in crediteuren en debiteurenlanden permanent.
Dit defect zou gecorrigeerd hebben kunnen worden door het vervangen van de obligaties van individuele landen door eurobonds. Helaas sloot de Duitse kanselier Angela Merkel dit uit en reflecteerde zo de radicale verandering die de Duitse houding naar Europese integratie heeft ondergaan. Voor de hereniging was Duitsland de grote motor achter de integratie. Nu, gebukt onder de kosten van de hereniging, zijn de Duitsers vastbesloten om geen bodemloze portemonnee te worden voor de Europese debiteuren.
Na de crisis van 2008 stond Merkel erop dat elk land voor zijn eigen financiële instituties zou zorgen en dat overheidsschulden volledig betaald moesten worden. Zonder het te realiseren, herhaalt Duitsland de tragische fout van de Fransen na de eerste wereldoorlog. Premier Aristide Briand’s aandringen op reparatiegelden leidde tot de opkomst van Hitler; het beleid van Angela Merkel leidt tot de opkomst van extremistische bewegingen in de rest van Europa.
Winter Sale: Save 40% on a new PS subscription
At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.
Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.
Subscribe Now
De huidige afspraken over de euro zullen blijven bestaan, omdat Duitsland altijd het hoogst noodzakelijke zal doen om de gezamenlijke munt in stand te houden; en omdat de markt en de Europese autoriteiten elk ander land dat deze afspraken betwist zou straffen. Desalniettemin is de acute fase van de crisis nu voorbij. De Europese financiële autoriteiten hebben stilletjes aanvaard dat soberheid contraproductief is en zijn gestopt met het opleggen van verdere financiële beperkingen. Dit heeft de debiteurenlanden enige ademruimte gegeven en de financiële markten hebben zich, zelfs zonder enig vooruitzicht op groei, gestabiliseerd.
Toekomstige crises zullen in beginsel politiek zijn. Het is al duidelijk dat Europa zo naar binnen gericht is geworden dat het niet adequaat kan reageren op externe bedreigingen, of die nou in Syrië zijn of in Oekraïne. Maar het perspectief is verre van hopeloos; de opleving van een Russische dreiging kan overheersende trend naar Europese desintegratie misschien omkeren.
Als resultaat hiervan heeft de crisis de EU veranderd van het ‘fantastische doel’ dat enthousiasme inspireerde in iets geheel anders. Wat bedoeld was als een vrijwillige samenwerking van gelijke staten die een deel van hun soevereiniteit opofferden voor het algemeen belang (de belichaming van de principes van een open samenleving) is nu door de eurocrisis veranderd in een relatie tussen crediteuren en debiteurenlanden die noch vrijwillig is noch gelijk. De euro zou zelfs de hele EU kapot kunnen maken.
In tegenstelling tot Europa komt de Verenigde Staten nu naar voren als de sterkste economie van de westerse wereld. Schalie-energie heeft de VS een belangrijk concurrentievoordeel gegeven bij de productie in het algemeen en de petrochemie in het bijzonder. De banken- en gezinssector hebben enige vooruitgang geboekt in de afname van leverage. De kwantitatieve versoepeling heeft de prijzen van activa doen stijgen en de huizenmarkt is verbeterd, waarbij de bouw de werkloosheid doet afnemen. De fiscale vertraging veroorzaakt door beslagleggingen is ook bijna afgelopen.
Wat verrassender is, is dat de polarisatie van de Amerikaanse politiek tekenen van omkering laat zien. Het tweepartijensysteem heeft twee eeuwen lang redelijk goed gewerkt, omdat beide partijen moesten strijden om het politieke midden bij de landelijke verkiezingen. Toen werd de republikeinse partij gekaapt door een coalitie van religieuze en kapitalistische fundamentalisten, later versterkt door neo-conservatieven, die de partij opschoven naar een extreem rechtse positie. De Democraten probeerden bij te blijven om het midden te kunnen veroveren en beide partijen spanden samen in het partijdig indelen van congresdistricten. Als consequentie hiervan werden door activisten gedomineerde partij voorverkiezingen belangrijker dan de landelijke verkiezingen.
Toen was de polarisatie van de Amerikaanse politiek compleet. Uiteindelijk overspeelde de Tea Partyvleugel van de Republikeinen zijn hand. Na het recente debacle van de government shutdown is wat er nog over is van het Republikeinse establishment beginnen terug te vechten en dit zou moeten leiden tot een herleving van het tweepartijensysteem.
De grootste onzekerheid waar de wereld momenteel mee te maken heeft is niet de euro, maar de toekomstige koers van China. Het groeimodel dat verantwoordelijk was voor de snelle opkomst van het land is uitgewerkt.
Dat model was gebaseerd op financiële repressie van de gezinssector om de groei van de export en investeringen aan te jagen. Als resultaat hiervan is de gezinssector nu gekrompen tot 35% van het bbp en de gedwongen spaargelden ervan zijn niet langer voldoende om het huidige groeimodel te financieren. Dit heeft geleid tot een uitzonderlijke groei van het gebruik van verschillende vormen van schuldfinanciering.
Er zijn een aantal griezelige gelijkenissen met de financiële omstandigheden in de VS in de jaren voor de crisis van 2008. Maar er is ook een belangrijk verschil. In de VS domineert de financiële markt over het algemeen de politiek. In China bezit de staat de banken en het merendeel van de economie en de communistische partij controleert de staatsbedrijven.
Bewust van dit gevaar ondernam de Chinese centrale bank in 2012 stappen om de groei van schulden te beteugelen. Maar toen de vertraging echte nood in de economie begon te veroorzaken, deed de partij haar suprematie gelden. In juli 2013 verordonneerde het leiderschap de staalindustrie om de productie op te voeren en centrale bank om kredietverlichting door te voeren. De economie draaide om als een windvaan. In november kondigde de derde plenaire vergadering van het 18e Centrale Comité verstrekkende hervormingen aan. Deze ontwikkelingen zijn grotendeels verantwoordelijk voor de recente verbetering van de mondiale vooruitzichten.
Het Chinese leiderschap had er gelijk in om de voorkeur te geven aan economische groei boven structurele hervormingen, omdat structurele hervormingen de economie, als ze gecombineerd worden met fiscale soberheid, in een deflatoire duikvlucht doen terechtkomen. Maar er is een onopgeloste contradictie in het huidige Chinese beleid: het opvoeren van de productie zorgt ook opnieuw voor een exponentiele schuldengroei die niet meer dan een paar jaar volgehouden kan worden.
Hoe en wanneer deze contradictie zal worden opgelost zal grote consequenties hebben voor China en de wereld. Een succesvolle transitie in China zal hoogstwaarschijnlijk bestaan uit politieke zowel als economische hervormingen, terwijl mislukking hiervan het nog steeds wijdverbreide vertrouwen in ’s lands politieke leiderschap zal ondermijnen, wat zal resulteren in onderdrukking in het binnenland en militaire confrontatie in het buitenland.
Het andere grote onopgeloste probleem is de afwezigheid van een echte mondiale regering. Het gebrek aan overeenstemming tussen de vijf permanente leden van de VN-Veiligheidsraad maakt humanitaire tragedies in landen als Syrië erger, om nog maar niet te spreken van het grotendeels ongehinderd door laten gaan van de opwarming van de aarde. Maar in tegenstelling tot het Chinese raadsel dat de komende jaren beantwoord zal worden, zal de afwezigheid van een mondiaal bestuur misschien wel eeuwig blijven bestaan.
Vertaling: Melle Trap