ginerreichl1_LAURE FILLONAFP via Getty Images_madagascarafricasustainabilitysolarwomen Laure Fillon/AFP via Getty Images

Hoe vrouwen de groene energietransitie een impuls kunnen geven

BRASÍLIA – De wereld moet overstappen van het huidige, op fossiele brandstoffen gebaseerde energiesysteem op een koolstofneutraal systeem. Het ligt voor de hand dat dit van landen zal vergen dat zij duurzame energie uitrollen en die integreren in het elektriciteitsnetwerk, de energiezuinigheid bevorderen, de infrastructuur verbeteren en het beheer van elektriciteits- en energiemarkten verfijnen. Het ligt minder voor de hand dat het voor succes nodig zal zijn dat vrouwen op gelijke voet met mannen aan de transitie bij kunnen dragen.

Energietransities zullen van elkaar verschillen, afhankelijk van de ontwikkelingsprioriteiten van landen, het percentage van de bevolking dat toegang heeft tot het elektriciteitsnetwerk, de huidige energiemix en de verwachte vraag. Bij sommige transities gaat het eenvoudigweg om het oplappen van oude, niet duurzame onderdelen van het systeem, teneinde de kooldioxide-uitstoot te verminderen, terwijl andere transities onderdeel kunnen zijn van een veelzijdige ontwikkelingsstrategie voor maatschappelijke verandering, inclusief gendergelijkheid en insluiting. Maar alle landen zullen zich moeten toeleggen op het creëren van banen en het niemand achterop laten raken.

Hoewel de beschikbare data aanzienlijk uiteenlopen, vertegenwoordigen vrouwen waarschijnlijk – op zijn hoogst – een derde van de mondiale beroepsbevolking in de duurzame energiesector. En hun aandeel is doorgaans nog veel lager in de zogenoemde STEM-beroepen (wetenschap, technologie, techniek en wiskunde) en leidinggevende posities. Het zal geen verrassing zijn dat het besef van genderdynamiek op de werkplek over het algemeen ook laag is. Bovendien zijn de beleidsmaatregelen die zouden kunnen helpen de huidige onevenwichtigheden in de sector te corrigeren – zoals flextime, ouderverlof, terugkeerprogrammaʼs, onbevooroordeelde sollicitatieprocedures en evenwichtig samengestelde bedrijfsbesturen – schaars.

Deze obstakels voor de volledige participatie van vrouwen zijn in de allereerste plaats schendingen van de mensenrechten, met name van het recht van vrouwen op volledige en gelijkwaardige participatie in het leven van hun gemeenschap. Overheden hebben daarom de plicht discriminatie van vrouwen te elimineren en raamwerken in te richten om te helpen hen meer armslag te geven en hun vooruitgang mogelijk te maken.

Daarnaast berooft de ondervertegenwoordiging van vrouwen de energietransities van uiteenlopend talent, waardoor de veranderingen die nodig zijn om de mondiale klimaatdoelstellingen en de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties te verwezenlijken worden belemmerd. Omgekeerd is de gelijkwaardige participatie van vrouwen in de beroepsbevolking aantoonbaar goed voor het bedrijfsleven, de economie, de sociale ontwikkeling en het milieu.

Deze bevindingen zijn niet nieuw. In het World Development Report van 2012 heeft de Wereldbank bijvoorbeeld benadrukt dat gendergelijkheid niet alleen op zichzelf een belangrijke ontwikkelingsdoelstelling is, maar ook de productiviteit van een economie bevordert en de vooruitzichten van toekomstige generaties verbetert. En tijdens de mondiale economische inzinking van 2009 kwam een mondiaal onderzoeksrapport van consultancyfirma McKinsey & Company tot de slotsom dat vrouwelijke leiders ʻeen concurrentievoordeel vertegenwoordigen tijdens en na de crisis.ʼ Op dezelfde manier verhoogt het hebben van een hoger percentage vrouwen op besluitvormingsposities de innovatie en de winstgevendheid, terwijl de risicoʼs afnemen en de duurzame praktijken worden bevorderd.

Introductory Offer: Save 30% on PS Digital
PS_Digital_1333x1000_Intro-Offer1

Introductory Offer: Save 30% on PS Digital

Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.

Subscribe Now

Groene energietransities bieden mogelijkheden voor het aanpakken van systemische genderdiscriminatie en zorgen ervoor dat samenlevingen de voordelen kunnen oogsten van een diversere beroepsbevolking. Dat komt deels doordat duurzame energie een nieuwe en snelgroeiende sector is: het aantal mensen wereldwijd dat in de sector werkzaam is zal naar verwachting toenemen van naar schatting 11 miljoen vandaag naar ruim 42 miljoen in 2050. Bovendien noopt de omvang van de transities tot een uiteenlopend scala aan vaardigheden, onder meer op het gebied van de techniek, ecologie, marketing, het onderwijs en gemeenschapsactie.

Het goede nieuws is dat overheden, bedrijven en universiteiten in de hele wereld een brede reeks strategieën inzetten om de groene transitie diverser en inclusiever te maken. De Rwandese grondwet uit 2003 kent bijvoorbeeld een verplicht minimum van 30% voor vrouwen in alle besluitvormingslichamen, inclusief die op het gebied van duurzame ontwikkeling en energie. Van dit verplichte minimum ging een krachtig signaal uit naar de samenleving. Bij de parlementsverkiezingen van 2013 en 2018 wonnen vrouwen ruim 60% van de zetels.

In het bedrijfsleven nam de Turkse firma Polat Energy onlangs een ʻgender-kredietʼ van $44 mln op ter financiering van de bouw van de grootste windfarm in Turkije. De voorwaarden van de lening worden beter naarmate het bedrijf laat zien dat er meer vooruitgang wordt geboekt op weg naar gendergelijkheid.

Elders in de energiesector is Wind Denmark verder gegaan dan het toch al genereuze ouderschapsverlofbeleid voor vrouwen en mannen in Denemarken, terwijl ScottishPower een ruimhartig terugkeerprogramma voor vrouwen na hun zwangerschap heeft ingevoerd. Op dezelfde manier propageert de fabrikant van windturbines Siemens Gamesa flexibele arbeidsregelingen en transparante analyses van de salarisverschillen tussen mannen en vrouwen, wat de Britse regering er onlangs toe heeft gebracht te bevestigen dat de vrouwelijke werknemers van het bedrijf in Groot-Brittannië 95% verdienen van wat hun mannelijke collegaʼs krijgen.

Wetenschappelijke instellingen en NGOʼs spelen eveneens een rol. De Australische universiteit UNSW Sydney heeft een stijging van 78% gemeld van het aantal vrouwelijke eerstejaarsstudenten techniek sinds de lancering van het Women in Engineering Program in 2014. En het Global Women’s Network for the Energy Transition, een internationale NGO die netwerk-, mentor- en trainingsprogrammaʼs biedt voor vrouwen die in de energiesector werken, heeft onlangs een onderzoek gepubliceerd naar de manier waarop duurzame energie meer gender-divers gemaakt kan worden.

Energietransities zijn van cruciaal belang om de opwarming van de aarde te beperken en aan een duurzamer toekomst te bouwen. Het verwezenlijken ervan is in ieders belang. Nu landen over de hele wereld programmaʼs lanceren voor een ʻbetere toekomstʼ na COVID-19, moeten energietransitie-strategieën een sleutelelement vormen van ieder stimuleringspakket. En die hebben veel meer kans van slagen als vrouwen daarin een centrale rol spelen.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/kpuV8QInl