rogoff257_Drew AngererGetty Images_trumppowell Drew Angerer/Getty Images

Zal Trump de voorzitter van de Fed ontslaan?

CAMBRIDGE – Bijna elke kabinets- of personeelsbenoeming die de in november herkozen president Donald Trump in de Verenigde Staten aankondigde, leidde tot een voorspelbare golf van verontwaardiging in de media. Een deel van deze ophef kan worden toegeschreven aan diepgewortelde politieke partijdigheid, een ander deel weerspiegelt terechte zorgen, en weer een ander deel is simpelweg ongefundeerde hysterie.

Wanneer het over de Amerikaanse economie gaat, lijkt de aandacht meer gericht op wie Trump mogelijk zou willen ontslaan dan op wie hij van plan is te benoemen. Hoewel Trump heeft verklaard dat hij niet van plan is de voorzitter van de Federal Reserve, Jerome Powell, te ontslaan – wiens termijn afloopt in mei 2026 – bestaat er weinig twijfel over dat Trump graag tegen Powell zou willen zeggen: ‘You’re fired.’

Trumps vijandigheid jegens Powell is opmerkelijk, gezien het feit dat Powell uitstekend werk heeft geleverd. Hoewel het misschien minder spectaculair oogt dan de landing van een SpaceX-booster, is het succes van de Federal Reserve in het verwezenlijken van een zachte economische landing, ondanks agressieve renteverhogingen, niet minder indrukwekkend. Zo’n precieze en delicate balans is slechts één keer eerder bereikt, in de jaren negentig, toen Alan Greenspan – destijds beschouwd als een monetair ‘meester’ – de leiding had over de Fed. Aangezien stevige renteverhogingen doorgaans tot recessies leiden, wordt het door economen al als een succes beschouwd wanneer de daaropvolgende recessie mild of in ieder geval van korte duur is.

Waar geen enkele Amerikaanse president sneller zijn aangestelden ontsloeg dan Trump – de voormalige ster van The Apprentice – ging aftredend president Joe Biden juist te ver in de andere richting door geen enkel lid van zijn kabinet te ontslaan. Biden bleef vooral achter minister van Binnenlandse Veiligheid Alejandro Mayorkas staan, ondanks diens betrokkenheid bij het beheer van het omstreden ‘open grenzen’-beleid van de regering. Toch verdient Trump enige lof, aangezien zijn belangrijkste kandidaat om Powell te vervangen, Kevin Warsh, een gerespecteerde voormalige Fed-gouverneur is, die consequent een nog strenger monetair beleid heeft bepleit dan Powell.

Ongeacht of Trump Powell daadwerkelijk ontslaat, vormt zijn poging om meer invloed te krijgen op de besluitvorming van de Federal Reserve een risico voor het destabiliseren van de inflatieverwachtingen en kan dit leiden tot een stijging van de langetermijnrente. Hoewel dit proces zich waarschijnlijk geleidelijker zal ontwikkelen dan sommige critici – die lijden aan wat wel het ‘Trump derangement syndrome’ wordt genoemd – vrezen, kunnen de gevolgen ernstig zijn.

Op de langere termijn kan elke poging van Trump om de onafhankelijkheid van de Federal Reserve te ondermijnen haar vermogen om effectief te reageren op economische en financiële crises ernstig verzwakken. Wanneer de inflatieverwachtingen niet stevig verankerd zijn, zullen beleidsmakers moeite hebben om de economie te stimuleren zonder het risico van ongecontroleerde prijsstijgingen. Een dergelijke presidentiële ‘overwinning’ op de Fed zou bovendien het vertrouwen in andere cruciale instellingen kunnen doen afnemen.

Winter Sale: Save 40% on a new PS subscription
PS_Sales_Winter_1333x1000 AI

Winter Sale: Save 40% on a new PS subscription

At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.

Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.

Subscribe Now

Gelukkig is het niet zo eenvoudig om Powell te ontslaan. Hoewel de president de Fed-voorzitter benoemt, zijn de termijnen van deze functie wettelijk vastgelegd. Dit betekent dat de president niet de bevoegdheid heeft om hem zomaar te ontslaan. Trump zou Powell kunnen verzoeken om af te treden, maar Powell heeft al duidelijk aangegeven dat hij dat niet van plan is.

Niettemin is de onafhankelijkheid van de Federal Reserve niet vastgelegd in de Amerikaanse grondwet. Met voldoende steun van de Senaat en het Huis van Afgevaardigden zou Trump de wet kunnen aanpassen om Powell te kunnen ontslaan. Voorlopig wordt de Fed echter beschermd door de vrijwel zekere verwachting dat elke serieuze poging om haar onafhankelijkheid te schaden grote onrust op de financiële markten zou veroorzaken.

Als het verwijderen van Powell geen optie is, zou Trump een ‘alternatief’ Open Market Committee kunnen samenstellen om Powells gezag te ondermijnen en de Fed onder druk te zetten. Trump heeft al iets vergelijkbaars gedaan ten aanzien van het presidentschap sinds zijn verkiezing in november; de wereld schenkt inmiddels meer aandacht aan hem dan aan Biden.

Natuurlijk is het onwaarschijnlijk dat deze strategie daadwerkelijk invloed zal hebben op de Federal Reserve. Powell zou tijdens hoorzittingen in het Congres of persconferenties geconfronteerd kunnen worden met scherpe vragen over de voorstellen van Trumps schaduw-Fed, maar zo’n club zou niet meer gewicht hebben dan andere externe critici. Tenzij deze alternatieve centrale bank er consequent beter in slaagt om economische trends te voorspellen dan de Fed – een hoogst onwaarschijnlijk scenario – zal ze simpelweg genegeerd worden.

Toch mogen de risico’s van Trumps aanpak niet worden onderschat. De onafhankelijkheid van de centrale bank is misschien wel de belangrijkste innovatie in het macro-economisch beleid sinds de aanbodzijde-revolutie in de jaren zeventig. Hoewel inflatiedoelstellingen en de zogenoemde ‘Taylor rule’ een sleutelrol hebben gespeeld in de ontwikkeling van het moderne monetaire beleid, zijn deze afhankelijk van de geloofwaardigheid en autonomie van centrale banken. Historisch gezien hebben centrale banken onder leiding van technocraten, die zich uitsluitend richtten op het handhaven van de prijsstabiliteit, consequent betere resultaten behaald dan banken die werden beïnvloed door politieke inmenging.

Om de mogelijke gevolgen te begrijpen, zou je je kunnen voorstellen dat Trump erin slaagt Powell te ontslaan en de Fed onder druk zet om de rente laag te houden teneinde de economische groei te stimuleren, vooral in de eerste twee jaar, voordat de Democraten waarschijnlijk het Huis van Afgevaardigden heroveren. De langetermijnrente – zoals die op hypotheken en autoleningen, die niet direct door de Fed wordt gecontroleerd – zou vrijwel zeker eerst geleidelijk en daarna sterk stijgen. Al snel zou de Fed gedwongen worden haar beleid aan te passen, wat haar geloofwaardigheid zou aantasten en de Amerikaanse economie zou verzwakken.

Het goede nieuws is dat Trump, ondanks zijn grilligheid, uiteindelijk een pragmaticus is en geen ideoloog. De langetermijngevolgen van het ondermijnen van de onafhankelijkheid van de Federal Reserve zouden niemand ten goede komen – ook hemzelf niet.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/o7FAFxSnl