mofokeng4_douglas sacha_getty Images_syringes Douglas Sacha/Getty Images

We moeten een einde maken aan de oorlog tegen drugs

JOHANNESBURG – Omdat de wereld gebiologeerd was door de uitslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen, werd veel minder aandacht besteed aan een andere uitkomst van de stembusgang in de VS van twee weken geleden: er zijn flinke stappen gezet op weg naar de decriminalisering van drugs in diverse Amerikaanse staten. Eén staat – Oregon – is zelfs bijna zover om het bezit van kleine hoeveelheden illegale drugs, van heroïne tot metamfetamine – uit het strafrecht te halen. Deze aanpak moet worden toegejuicht – en veel breder worden ingezet.

Volgens gegevens uit 2018 gebruiken ongeveer 269 miljoen mensen in de hele wereld illegale drugs, waaronder elf miljoen mensen die deze middelen injecteren – een methode die extra risicoʼs met zich meebrengt. Bijna de helft van hen heeft hepatitis C, en een verbijsterende 1,4 miljoen heeft HIV. Volgens het Office on Drugs and Crime van de Verenigde Naties is alleen al in 2017 een half miljoen mensen overleden als gevolg van het gebruik van drugs.

Dit is een geheel vermijdbare tragedie, die wordt veroorzaakt door de wrede en contraproductieve benadering die wordt weerspiegeld door de zogenoemde oorlog tegen drugs. Als gevolg van deze oorlog, die begin jaren zeventig werd afgekondigd door de Amerikaanse president Richard Nixon, is drugsbezit vandaag de dag in de meeste landen een strafbaar feit en worden gebruikers in sociaal opzicht ernstig gestigmatiseerd.

De logica van deze oorlog is simpel: het risico van zware straffen is een effectieve afschrikking, waardoor het drugsgebruik zal verminderen. Maar dit is niet wat er feitelijk gebeurt. Ondanks de steeds strengere aanpak blijven de mondiale verkoop van drugs en het gebruik stijgen, met als gevolg meer overdoses, meer HIV, meer hepatitis C en meer tuberculose.

De dreiging van straf en discriminatie zorgt er niet voor dat mensen drugs afzweren of vermijden, maar wel dat ze het gebruik ervan verborgen houden, zelfs voor hun arts. Door degenen die drugs gebruiken ervan te weerhouden met de gezondheidszorg in aanraking te komen, dragen criminalisering en stigmatisering – evenals racisme, waardoor de met drugs samenhangende discriminatie versterkt wordt – bij aan negatieve gezondheidsresultaten voor individuen en gemeenschappen, die nog veel kwalijker gevolgen hebben dan de drugs zelf.

Er is een betere manier. In plaats van te proberen mensen ertoe te dwingen ieder gebruik van drugs af te zweren, moeten we proberen de negatieve impact van drugs op hun gezondheid en welzijn te minimaliseren. Tot de zogenoemde interventies om de schade te beperken behoren inruilprogrammaʼs voor naalden, waardoor mensen toegang krijgen tot steriele naalden en injectiespuiten; ruimtes waar mensen veilig drugs kunnen gebruiken, zonder het risico te lopen van een overdosis; therapieën tegen opioïdengebruik, zoals de vervanging door methadon; en initiatieven op het gebied van huisvesting en werkgelegenheid.

Winter Sale: Save 40% on a new PS subscription
PS_Sales_Winter_1333x1000 AI

Winter Sale: Save 40% on a new PS subscription

At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.

Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.

Subscribe Now

Tientallen jaren van onderzoek en praktijk bewijzen dat interventies om de schade te beperken werken en kosteneffectief zijn. Therapieën tegen opioïdengebruik verminderen bijvoorbeeld de waarschijnlijkheid van overdoses. En inruilprogrammaʼs voor naalden dringen de verspreiding van hepatitis C en HIV aanzienlijk terug onder mensen die drugs injecteren, waardoor de verspreiding van deze ziekten in het algemeen afneemt. In Portugal is het percentage HIV-besmettingen gekelderd sinds het bezit van alle drugs uit het strafrecht werd gehaald en interventies om de schade te beperken bijna twintig jaar geleden werden opgevoerd.

Het goede nieuws is dat er, zoals blijkt uit het jongste rapport van Harm Reduction International (HRI), aanzienlijke vooruitgang is geboekt bij de levering van dergelijke diensten. De afgelopen paar decennia hebben 86 landen inruilprogrammaʼs voor naalden ingevoerd, en 84 landen bieden een of andere therapie tegen opioïdengebruik. Maar er blijft nog steeds veel te doen.

Zoals uit het HRI-rapport blijkt, zijn er nog steeds enorme gaten in de toegang tot diensten die ten doel hebben de schade te beperken, zelfs op plekken waar ze worden aangeboden, zoals in Australië, Canada en West-Europa. Er zijn bijvoorbeeld weinig diensten die zijn afgestemd op vrouwen en op mensen met een afwijkend gender. En deze diensten voldoen stelselmatig niet aan de behoeften van groepen die al tientallen jaren lang het zwaarst zijn getroffen door het strikte drugsbeleid, zoals mensen van Afrikaanse herkomst, waaronder Afrikaans-Amerikanen en inheemse volkeren uit de hele wereld.

Bovendien zijn de diensten die nodig zijn dikwijls geconcentreerd in de steden, waardoor ze moeilijk bereikbaar zijn voor mensen op het platteland. En mensen die in de gevangenis zitten, en die daar een hoger risico lopen om besmet te raken met HIV en hepatitis C – en om getroffen te worden door een overdosis nadat ze zijn vrijgelaten –, hebben doorgaans al helemaal geen toegang tot deze diensten.

Volgens HRI is de vooruitgang bij het uitbreiden van de toegang tot programma's om de schade te beperken al ruim vijf jaar gestagneerd. Zolang de beperkte middelen eerder aan de politie dan aan het beperken van de schade worden toegewezen zal winst op dit terrein ongrijpbaar blijven.

Als mensen die drugs gebruiken lijden en sterven, worden ze vaak gereduceerd tot statistieken en afgeserveerd als ʻcriminelenʼ of ʻzelfkantfiguren.ʼ Maar het zijn onze vrienden en familieleden, buren en collegaʼs. Het zijn mensen die recht hebben op gezondheidszorg, gelijkheid en respect, ongeacht hun gender, seksualiteit, ras, nationaliteit, juridische status of geschiedenis van drugsgebruik.

Als COVID-19 ons iets heeft geleerd, is het dat er een samenhang bestaat tussen de gezondheid en het welzijn van iedereen. Slechts een aanpak van het drugsgebruik, die is gebaseerd op volksgezondheidsimperatieven en mensenrechtenbeginselen – en die de meest kwetsbaren onder ons beschermt – kan een einde maken aan een oorlog die nooit gevoerd had mogen worden.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/alK4qPgnl