Banki Rozwoju Muszą Przyjąć Energię Jądrową

PARYŻ/SANTA BARBARA - Wielostronne banki rozwoju (MDBs) historycznie niechętnie inwestowały w energię jądrową, a Bank Światowy nie finansował elektrowni jądrowej od 1959 roku. Wobec braku funduszy z MDB, większość międzynarodowego finansowania takich projektów pochodzi z banków państwowych w Rosji i Chinach, dzięki czemu rosyjskie i chińskie firmy stały się głównymi dostawcami technologii jądrowej do krajów o niskich i średnich dochodach.

Chociaż takie podejście pozwoliło MDBs uniknąć kontrowersji, muszą one przyznać, że świat się zmienił. Pilna potrzeba ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, wraz z wojną Rosji na Ukrainie i wynikającym z niej wzrostem cen ropy naftowej i gazu, spowodowała wzrost globalnego zapotrzebowania na energię jądrową. Podczas gdy katastrofa w Fukushimie w 2011 r. odchodzi w przeszłość, nawet Japonia planuje ponowne uruchomienie swoich reaktorów. Francja, Holandia i Wielka Brytania ogłosiły plany budowy nowych elektrowni jądrowych, Szwecja rozważa to także, a Unia Europejska pozwala obecnie na określanie energii jądrowej jako inwestycji ekologicznej. W Stanach Zjednoczonych oczekuje się, że w ciągu najbliższej dekady rząd federalny przeznaczy na ten sektor około 40 mld USD, podczas gdy prywatne inwestycje w energię jądrową gwałtownie rosną.

Ta zmiana nastrojów zbiega się z szybkim postępem technologicznym. Rozwój mniejszych i bezpieczniejszych reaktorów sprawił, że energia jądrowa jest tańsza, szybsza w realizacji i łatwiejsza w utrzymaniu. Podczas gdy budowa tradycyjnych elektrowni jądrowych była w przeszłości wielkim przedsięwzięciem na skalę krajową, którego koszty często sięgały wielu miliardów dolarów, tak zwane małe reaktory modułowe pozwalają na bardziej indywidualne podejście i łatwiejsze do opanowania pakiety finansowe.

Jest to szczególnie ważne dla krajów rozwijających się, które muszą znaleźć sposób na zwiększenie dostaw energii elektrycznej przy jednoczesnym ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych w miarę postępującej industrializacji i urbanizacji. Międzynarodowa Agencja Energii szacuje, że zapotrzebowanie na energię w Afryce wzrośnie o jedną trzecią do końca dekady, ze względu na wzrost populacji i dochodów, a także lepszy dostęp.

Chociaż zwiększone wsparcie MDB dla energii odnawialnej pomogło wprowadzić gospodarki rozwijające się na ścieżkę do neutralności węglowej, większość krajów nadal polega na elektrowniach węglowych i gazie ziemnym w produkcji energii elektrycznej dla obciążenia podstawowego. Aby zakończyć proces odchodzenia od paliw kopalnych, rządy muszą uzupełnić energię wiatrową i słoneczną o niskoemisyjne źródła, które nie są zależne od warunków pogodowych.

Jednak bez energii jądrowej (lub wodnej, ale nie wszystkie kraje mają taką możliwość), rządom trudno będzie zastąpić swoje zasoby paliw kopalnych. Wprawdzie można to osiągnąć poprzez połączenie energii odnawialnej z magazynowaniem energii w akumulatorach na skalę przemysłową, ale koszty są zaporowe, a nowoczesne akumulatory wiążą się z problemami dotyczącymi zrównoważonego rozwoju. Energia geotermalna mogłaby również odgrywać taką rolę, ale obecnie jest ona ograniczona do obszarów, gdzie ciepło geotermalne jest dostępne blisko powierzchni Ziemi. Nowe technologie mogłyby rozszerzyć dostęp do energii geotermalnej, ale są one kosztowne.

Secure your copy of PS Quarterly: The Year Ahead 2025

Secure your copy of PS Quarterly: The Year Ahead 2025

The newest issue of our magazine, PS Quarterly: The Year Ahead 2025, is almost here. To gain digital access to all of the magazine’s content, and receive your print copy, upgrade to PS Digital Plus now at a special discounted rate.

Subscribe Now

Porzucając swoją powściągliwość wobec energii jądrowej, MDBs mogłyby pomóc w zwiększeniu dostaw energii niskoemisyjnej, zwiększając jednocześnie bezpieczeństwo globalne. Wycofanie się krajów zachodnich z energii jądrowej w ciągu ostatnich kilku dekad umożliwiło Rosji zdobycie pozycji czołowego międzynarodowego dostawcy reaktorów, usług i finansowania projektów jądrowych. W okresie wzmożonych napięć geopolitycznych w interesie demokratycznych rządów posiadających udziały w MDBs jest stworzenie alternatywy dla krajów wschodzących zainteresowanych energią jądrową, ale wahających się, czy uzależnić swoje bezpieczeństwo energetyczne od Rosji. Jednocześnie MDBs promowałyby lepsze standardy bezpieczeństwa i zrównoważonego rozwoju.

Biorąc pod uwagę, że międzynarodowe agencje rozwoju mają tendencję do podążania śladem MDBs oraz że prywatne finansowanie projektów infrastruktury energetycznej w krajach rozwijających się często zależy od polityki ograniczania ryzyka stosowanej przez wielostronnych kredytodawców, MDBs powinny zmienić swoje stanowisko w sprawie energii jądrowej. W przeciwnym razie Rosja i Chiny pozostaną głównymi dostawcami takich projektów na świecie.

Oczywiście MDBs muszą uważnie oceniać proponowane projekty dotyczące energii jądrowej, aby zapewnić, że spełniają one odpowiednie standardy technologiczne i zrównoważonego rozwoju. Podczas gdy niektóre kraje o słabych instytucjach i niedostatecznych zasobach mogą nie być gotowe do korzystania z energii jądrowej, MDBs mają wyjątkową pozycję do wspierania gospodarek wschodzących poszukujących alternatywy dla rosyjskich i chińskich technologii i finansowania.

Kryzys klimatyczny stworzył bezprecedensowy impuls do reform. Stany Zjednoczone,Niemcy, panel ekspertów G20 oraz premier Barbadosu Mia Mottley wezwali do wzmocnienia zdolności MDBs do wspierania krajów rozwijających się w łagodzeniu skutków zmian klimatycznych i dostosowywaniu się do nich oraz w mobilizowaniu prywatnych środków finansowych na ten cel. Tymczasem Bank Światowy opublikował niedawno "mapę drogową ewolucji", której celem jest zwiększenie jego zdolności do reagowania na zmiany klimatu.

Reforma struktur finansowych i polityki energetycznej wielostronnych banków ma kluczowe znaczenie dla wspierania krajów rozwijających się w łagodzeniu najgorszych skutków zmiany klimatu. Ponadto, wojna Rosji z Ukrainą ujawniła kluczową rolę wielostronnego systemu finansowego jako bastionu przeciwko tyranii. Od początku wojny Bank Światowy wypłacił Ukrainie 16 miliardów dolarów wsparcia finansowego, a inne wielostronne instytucje finansowe przekazały porównywalne kwoty. Poprzez wyraźne zezwolenie dla MDBs na finansowanie energii jądrowej, rządy państw, które są ich udziałowcami, mogą osłabić wciąż znaczący wpływ Rosji w krajach wschodzących.

Impuls wywołany renesansem energii jądrowej, geostrategiczny imperatyw zmniejszenia roli Rosji jako dominującego międzynarodowego dostawcy infrastruktury energii jądrowej, a także zbliżający się kryzys klimatyczny, stworzyły wyjątkową okazję dla MDBs do zaktualizowania swojej polityki w zakresie energii jądrowej. Aby walczyć ze zmianami klimatu i osiągnąć bezpieczniejszą, bardziej zrównoważoną przyszłość, muszą z niej skorzystać.

Wyrażone tu opinie i argumenty są poglądami autorów i nie muszą odzwierciedlać oficjalnych poglądów OECD lub krajów członkowskich.

Z angielskiego przetłumaczyła Marz McNamer