BERLIJN – Nu duizenden vluchtelingen Europa binnenstromen om aan de verschrikkingen van de oorlog te ontsnappen, waarbij velen onderweg het leven laten, speelt zich in veel van de jongste lidstaten van de Europese Unie een ander soort tragedie af. De staten die collectief bekend staan als “Oost-Europa”, inclusief mijn geboorteland Polen, blijken intolerant, on-liberaal en xenofobisch te zijn. Ze zijn niet in staat zich de geest van solidariteit te herinneren die hen een kwart eeuw geleden naar de vrijheid heeft gevoerd.
Dit zijn dezelfde samenlevingen die vóór en na de val van het communisme om een “terugkeer naar Europa” hadden geroepen, trots verkondigend dat zij de Europese waarden deelden. Maar waar denken zij dat Europa voor staat? Sinds 1989, maar vooral sinds 2004, toen zij zich bij de EU aansloten, hebben zij geprofiteerd van enorme financiële overdrachten in de vorm van de Europese structuur- en cohesiefondsen. Vandaag de dag zijn ze niet bereid een bijdrage te leveren aan de oplossing van de grootste vluchtelingencrisis waarmee Europa sinds de Tweede Wereldoorlog is geconfronteerd.
De regering van Hongarije, een lidstaat van de EU, heeft voor de ogen van de hele wereld duizenden vluchtelingen mishandeld. Premier Viktor Orbán ziet geen reden om zich anders te gedragen: de vluchtelingen zijn geen Europees probleem, houdt hij staande, maar een Duits probleem.
Orbán staat niet alleen in zijn visie. Zelfs de Hongaarse katholieke bisschoppen volgen de lijn van Orbán. Laszlo Kiss-Rigo, de bisschop van Szeged-Csanad, zegt dat de islamitische migranten “de zaak willen overnemen,” en dat de Paus, die iedere katholieke parochie in Europa heeft opgeroepen een vluchtelingengezin op te nemen, “niet op de hoogte is van de situatie.”
In Polen, een land met 40 miljoen inwoners, heeft de regering zich in eerste instantie bereid getoond tweeduizend vluchtelingen binnen te laten – zij het uitsluitend christenen (Slowakije stelde een soortgelijke clausule voor). Vluchtelingen zijn geen Oost-Europees probleem, aldus een Poolse journalist tegen de National Public Radio in de VS, omdat de landen van Oost-Europa geen partij waren in het besluit om Libië te bombarderen (maar dat was Duitsland ook niet).
Hebben Oost-Europeanen dan geen gevoel voor schaamte? Eeuwenlang zijn hun voorouders in drommen geëmigreerd, op zoek naar verlossing van de materiële ontberingen en politieke vervolging. Maar vandaag de dag spelen het harteloze gedrag en de kille retoriek van hun leiders in op populaire sentimenten. De elektronische versie van de grootste Poolse krant, Gazeta Wyborcza, publiceert nu een verbijsterende noot aan het einde van ieder stuk over de vluchtelingen: “Vanwege de buitengewoon agressieve inhoud van opmerkingen waarin, in strijd met de wet, geweld wordt bepleit, en wordt opgeroepen tot raciale, etnische en religieuze haat, kunnen we het onze lezers niet toestaan commentaar te geven.”
At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.
Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.
Subscribe Now
Niet zo lang geleden, in de onmiddellijke naoorlogse jaren, vluchtten Oost-Europese joodse overlevenden van de Holocaust voor het moordzuchtige anti-semitisme van hun Poolse, Hongaarse, Slowaakse of Roemeense buren naar de veiligheid van kampementen voor ontheemden in – u raadt het nooit – Duitsland. “Safe Among the Germans” (“Veilig tussen de Duitsers”) luidt de titel van een belangrijk boek van de historicus Ruth Gay over deze 250.000 overlevenden. Nu zoeken islamitische vluchtelingen en overlevenden van andere oorlogen, die geen onderkomen in Oost-Europa hebben gevonden, hun toevlucht in Duitsland.
In dit geval is de geschiedenis geen metafoor. Integendeel: de grondoorzaak van de Oost-Europese houding die zich nu grimmig aftekent kan worden gevonden in de Tweede Wereldoorlog en de nasleep daarvan.
Neem de Polen, die – terecht trots op het verzet van hun samenleving tegen de Nazi's – feitelijk meer Joden dan Duitsers hebben vermoord tijdens de oorlog. Hoewel de Poolse katholieken tijdens de Nazi-bezetting zwaar hebben geleden, hadden ze weinig mededogen met de ultieme slachtoffers van het nazisme. In de woorden van Józef Mackiewicz, een conservatieve, anti-communistische Poolse schrijver met onberispelijke patriottische geloofsbrieven: “Tijdens de bezetting was er letterlijk niemand die de uitspraak 'Eén ding dat Hitler goed heeft gedaan is het uitroeien van de Joden' niet had gehoord. Maar daar moet je niet openlijk over spreken.”
Natuurlijk waren er Polen die de Joden tijdens de oorlog hielpen. Het aantal Polen dat behoort tot de zogenaamde “Righteous Among Nations,” erkend door Israëls Yad Vashem wegens hun heldendom tijdens de oorlog, is het grootste van alle Europese landen (wat geen verrassing is, gezien het feit dat het vooroorlogse Polen veruit de grootste Joodse bevolking kende). Maar deze opmerkelijke individuen opereerden doorgaans op eigen initiatief, tegen de dominante sociale normen in. Het waren onaangepaste types die, lang nadat de oorlog ten einde was gekomen, hun heldendom tijdens de oorlog geheim wilden houden voor hun buren – bang, naar het schijnt, dat hun eigen gemeenschap hen anders zou mijden, bedreigen en buitensluiten.
Alle bezette Europese landen waren tot op zekere hoogte medeplichtig aan de Nazi-inspanningen om de Joden te vernietigen. Ze hadden allemaal een andere bijdrage, afhankelijk van de specifieke omstandigheden van het land en de voorwaarden van de Duitse heerschappij. Maar de Holocaust was het gruwelijkst in Oost-Europa, door het aantal Joden dat zich in de regio bevond en de onvergelijkbare meedogenloosheid van de Nazi-bezettingsmachten aldaar.
Toen de oorlog ten einde kwam had Duitsland – vanwege het denazificatie-beleid van de overwinnaars en de verantwoordelijkheid van het land voor het in gang zetten en uitvoeren van de Holocaust – geen andere keuze dan zijn moordzuchtige verleden “onder ogen te zien.” Dit was een lang en moeilijk proces; maar de Duitse samenleving, indachtig de historische misdaden, is nu wel bij machte de morele en politieke uitdagingen het hoofd te bieden die door de huidige instroom van vluchtelingen worden opgeroepen. En bondskanselier Angela Merkel heeft een voorbeeld van leiderschap op het gebied van het migratiebeleid ten beste gegeven dat alle Oost-Europese leiders het schaamrood op de kaken moet bezorgen.
Oost-Europa moet daarentegen nog steeds zijn moordzuchtige verleden verwerken. Pas als dat is gelukt zal de bevolking in staat zijn aan haar verplichting te voldoen om mensen te redden die voor het kwaad op de vlucht zijn geslagen.
To have unlimited access to our content including in-depth commentaries, book reviews, exclusive interviews, PS OnPoint and PS The Big Picture, please subscribe
Former US President Barack Obama tried to move beyond the fearmongering of the George W. Bush era and unite the country around his own political persona. But as initial optimism gave way to disillusionment, fear once again took hold, setting the stage for the rise of Donald Trump.
reflects on how the politics promoted by America’s first Black president gave rise to its first felonious one.
BERLIJN – Nu duizenden vluchtelingen Europa binnenstromen om aan de verschrikkingen van de oorlog te ontsnappen, waarbij velen onderweg het leven laten, speelt zich in veel van de jongste lidstaten van de Europese Unie een ander soort tragedie af. De staten die collectief bekend staan als “Oost-Europa”, inclusief mijn geboorteland Polen, blijken intolerant, on-liberaal en xenofobisch te zijn. Ze zijn niet in staat zich de geest van solidariteit te herinneren die hen een kwart eeuw geleden naar de vrijheid heeft gevoerd.
Dit zijn dezelfde samenlevingen die vóór en na de val van het communisme om een “terugkeer naar Europa” hadden geroepen, trots verkondigend dat zij de Europese waarden deelden. Maar waar denken zij dat Europa voor staat? Sinds 1989, maar vooral sinds 2004, toen zij zich bij de EU aansloten, hebben zij geprofiteerd van enorme financiële overdrachten in de vorm van de Europese structuur- en cohesiefondsen. Vandaag de dag zijn ze niet bereid een bijdrage te leveren aan de oplossing van de grootste vluchtelingencrisis waarmee Europa sinds de Tweede Wereldoorlog is geconfronteerd.
De regering van Hongarije, een lidstaat van de EU, heeft voor de ogen van de hele wereld duizenden vluchtelingen mishandeld. Premier Viktor Orbán ziet geen reden om zich anders te gedragen: de vluchtelingen zijn geen Europees probleem, houdt hij staande, maar een Duits probleem.
Orbán staat niet alleen in zijn visie. Zelfs de Hongaarse katholieke bisschoppen volgen de lijn van Orbán. Laszlo Kiss-Rigo, de bisschop van Szeged-Csanad, zegt dat de islamitische migranten “de zaak willen overnemen,” en dat de Paus, die iedere katholieke parochie in Europa heeft opgeroepen een vluchtelingengezin op te nemen, “niet op de hoogte is van de situatie.”
In Polen, een land met 40 miljoen inwoners, heeft de regering zich in eerste instantie bereid getoond tweeduizend vluchtelingen binnen te laten – zij het uitsluitend christenen (Slowakije stelde een soortgelijke clausule voor). Vluchtelingen zijn geen Oost-Europees probleem, aldus een Poolse journalist tegen de National Public Radio in de VS, omdat de landen van Oost-Europa geen partij waren in het besluit om Libië te bombarderen (maar dat was Duitsland ook niet).
Hebben Oost-Europeanen dan geen gevoel voor schaamte? Eeuwenlang zijn hun voorouders in drommen geëmigreerd, op zoek naar verlossing van de materiële ontberingen en politieke vervolging. Maar vandaag de dag spelen het harteloze gedrag en de kille retoriek van hun leiders in op populaire sentimenten. De elektronische versie van de grootste Poolse krant, Gazeta Wyborcza, publiceert nu een verbijsterende noot aan het einde van ieder stuk over de vluchtelingen: “Vanwege de buitengewoon agressieve inhoud van opmerkingen waarin, in strijd met de wet, geweld wordt bepleit, en wordt opgeroepen tot raciale, etnische en religieuze haat, kunnen we het onze lezers niet toestaan commentaar te geven.”
Winter Sale: Save 40% on a new PS subscription
At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.
Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.
Subscribe Now
Niet zo lang geleden, in de onmiddellijke naoorlogse jaren, vluchtten Oost-Europese joodse overlevenden van de Holocaust voor het moordzuchtige anti-semitisme van hun Poolse, Hongaarse, Slowaakse of Roemeense buren naar de veiligheid van kampementen voor ontheemden in – u raadt het nooit – Duitsland. “Safe Among the Germans” (“Veilig tussen de Duitsers”) luidt de titel van een belangrijk boek van de historicus Ruth Gay over deze 250.000 overlevenden. Nu zoeken islamitische vluchtelingen en overlevenden van andere oorlogen, die geen onderkomen in Oost-Europa hebben gevonden, hun toevlucht in Duitsland.
In dit geval is de geschiedenis geen metafoor. Integendeel: de grondoorzaak van de Oost-Europese houding die zich nu grimmig aftekent kan worden gevonden in de Tweede Wereldoorlog en de nasleep daarvan.
Neem de Polen, die – terecht trots op het verzet van hun samenleving tegen de Nazi's – feitelijk meer Joden dan Duitsers hebben vermoord tijdens de oorlog. Hoewel de Poolse katholieken tijdens de Nazi-bezetting zwaar hebben geleden, hadden ze weinig mededogen met de ultieme slachtoffers van het nazisme. In de woorden van Józef Mackiewicz, een conservatieve, anti-communistische Poolse schrijver met onberispelijke patriottische geloofsbrieven: “Tijdens de bezetting was er letterlijk niemand die de uitspraak 'Eén ding dat Hitler goed heeft gedaan is het uitroeien van de Joden' niet had gehoord. Maar daar moet je niet openlijk over spreken.”
Natuurlijk waren er Polen die de Joden tijdens de oorlog hielpen. Het aantal Polen dat behoort tot de zogenaamde “Righteous Among Nations,” erkend door Israëls Yad Vashem wegens hun heldendom tijdens de oorlog, is het grootste van alle Europese landen (wat geen verrassing is, gezien het feit dat het vooroorlogse Polen veruit de grootste Joodse bevolking kende). Maar deze opmerkelijke individuen opereerden doorgaans op eigen initiatief, tegen de dominante sociale normen in. Het waren onaangepaste types die, lang nadat de oorlog ten einde was gekomen, hun heldendom tijdens de oorlog geheim wilden houden voor hun buren – bang, naar het schijnt, dat hun eigen gemeenschap hen anders zou mijden, bedreigen en buitensluiten.
Alle bezette Europese landen waren tot op zekere hoogte medeplichtig aan de Nazi-inspanningen om de Joden te vernietigen. Ze hadden allemaal een andere bijdrage, afhankelijk van de specifieke omstandigheden van het land en de voorwaarden van de Duitse heerschappij. Maar de Holocaust was het gruwelijkst in Oost-Europa, door het aantal Joden dat zich in de regio bevond en de onvergelijkbare meedogenloosheid van de Nazi-bezettingsmachten aldaar.
Toen de oorlog ten einde kwam had Duitsland – vanwege het denazificatie-beleid van de overwinnaars en de verantwoordelijkheid van het land voor het in gang zetten en uitvoeren van de Holocaust – geen andere keuze dan zijn moordzuchtige verleden “onder ogen te zien.” Dit was een lang en moeilijk proces; maar de Duitse samenleving, indachtig de historische misdaden, is nu wel bij machte de morele en politieke uitdagingen het hoofd te bieden die door de huidige instroom van vluchtelingen worden opgeroepen. En bondskanselier Angela Merkel heeft een voorbeeld van leiderschap op het gebied van het migratiebeleid ten beste gegeven dat alle Oost-Europese leiders het schaamrood op de kaken moet bezorgen.
Oost-Europa moet daarentegen nog steeds zijn moordzuchtige verleden verwerken. Pas als dat is gelukt zal de bevolking in staat zijn aan haar verplichting te voldoen om mensen te redden die voor het kwaad op de vlucht zijn geslagen.
Vertaling: Menno Grootveld