constantin1_FABRICE COFFRINIAFP via Getty Images_big tobacco ncd FABRICE COFFRINIAFP via Getty Images

Het stoppen van de pandemie van het winstbejag

WASHINGTON, DC – Het is nog geen twee jaar geleden dat uitdrukkingen als ʻhet afvlakken van de curve,ʼ ʻhet traceren van contacten,ʼ ʻsocial distancingʼ en vele andere in verband met de COVID-19-pandemie in het lexicon werden opgenomen en deel gingen uitmaken van de dagelijkse communicatie. Overal hebben mensen meer geleerd over epidemiologie, virologie en immunologie dan zij ooit hadden verwacht.

En toch kunnen, ondanks de toegenomen aandacht voor de volksgezondheid, maar weinig mensen de belangrijkste doodsoorzaak ter wereld noemen. Dat is geen toeval.

Niet-overdraagbare ziekten (NCDʼs), met name hartziekten, beroertes, kanker en diabetes, zijn verantwoordelijk voor meer dan veertig miljoen sterfgevallen per jaar, vormen een belasting voor de gezondheidszorg, en brengen aanzienlijke sociale en economische kosten met zich mee. Maar zij krijgen lang niet dezelfde aandacht als infectieziekten zoals COVID-19, ook al zijn zij grotendeels te voorkomen.

Het is al lang bekend dat tabaksgebruik, alcoholgebruik en voeding met een hoog gehalte aan vetten, natrium en suikers de incidentie van niet-overdraagbare ziekten doen toenemen. Maar ondanks enige vooruitgang in de afgelopen jaren, met name bij het terugdringen van het tabaksgebruik, krijgen deze risicofactoren in discussies wereldwijd niet de aandacht die zij verdienen. Dat komt deels doordat de bedrijven die deze producten vervaardigen, promoten en verkopen, een belangrijke rol spelen bij de beeldvorming van het publiek over niet-overdraagbare ziekten.

Tabaks-, alcohol- en levensmiddelenbedrijven hebben een lange geschiedenis van het bagatelliseren van de gevolgen van hun producten voor de volksgezondheid. En sinds het begin van de pandemie hebben zij COVID-19-gerelateerde marketingcampagnes en initiatieven op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen gebruikt om de aandacht van het publiek verder af te leiden.

In een onderzoek dat van maart tot juli 2020 achttien landen bestreek, werden meer dan 280 voorbeelden verzameld van manieren waarop Coca-Cola, McDonaldʼs, Nestlé en PepsiCo de noodsituatie op het gebied van de volksgezondheid hebben misbruikt om ongezonde producten bij kwetsbare bevolkingsgroepen aan de man te brengen. In Brazilië doneerden Nestlé en Danone ultra-verwerkte voedingsmiddelen aan een overheidsprogramma dat inwoners met een laag inkomen van voedsel voorzag. Coca-Cola droeg zijn suikerhoudende dranken bij aan voedselpakketten in Zuid-Afrika. En de Colombiaanse levensmiddelenproducent Alpina promootte een yoghurt met een hoog suikergehalte als essentieel om het immuunsysteem te verbeteren.

Winter Sale: Save 40% on a new PS subscription
PS_Sales_Winter_1333x1000 AI

Winter Sale: Save 40% on a new PS subscription

At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.

Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.

Subscribe Now

Op dezelfde manier hebben tabaksfabrikanten volgens een recent rapport aan de pandemie gerelateerde activiteiten op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen gebruikt om de toegang tot hoge regeringsfunctionarissen te vergroten en hun publieke imago te herstellen. In een gedurfd voorbeeld doneerde Philip Morris International beademingsapparaten aan ziekenhuizen in Griekenland en Oekraïne.

De incoherentie van een systeem dat hand in hand gaat met enkele van de grootste veroorzakers van NCDʼs en tegelijk probeert te reageren op COVID-19 zou tot algemene verontwaardiging moeten leiden. Maar deze activiteiten zijn grotendeels onopgemerkt gebleven.

Het is waar dat bedrijven in sommige gevallen hebben getracht om goederen of diensten te leveren die de overheid niet kon leveren. Maar het onvermogen van de overheid om deze lacunes op te vullen mag er niet toe leiden dat bedrijven de schade die zij veroorzaken kunnen witwassen. Wanneer Big Tobacco of Big Food overheden kunnen beïnvloeden met donaties van voedsel of medische apparatuur en andere high-profile goodwill-initiatieven, worden de volksgezondheidsinspanningen om NCDʼs te bestrijden zinloos.

De Wereldgezondheidsorganisatie heeft onlangs de bijdrage van bedrijven aan de slechte gezondheidsresultaten en de toenemende ongelijkheid wereldwijd gedocumenteerd. Om de NCD-pandemie aan te pakken, moet hun invloed op de beleidsvorming strikt worden gereguleerd. Overheden moeten hun verplichting nakomen om hun burgers te beschermen tegen de schadelijke activiteiten van derden – waaronder de multinationale voedingsmiddelen-, dranken- en tabaksindustrie. Het niet controleren van deze bedrijfsactiviteiten komt neer op een schending van het fundamentele mensenrecht op gezondheid van hun burgers.

De ervaring met Big Tobacco biedt enig inzicht in hoe de internationale gemeenschap inmenging van de industrie in de volksgezondheid kan aanpakken. Na de goedkeuring van de Framework Convention on Tobacco Control, die in 2005 in werking trad, erkenden regeringen over de hele wereld dat de industrie een gezamenlijke inspanning had geleverd om de tabaksontmoedigingsinspanningen te ondermijnen, en namensommige landen maatregelen om dit probleem aan te pakken.

In het licht van de tactieken die bedrijven tijdens de COVID-19-pandemie hebben gebruikt, moeten wettelijke maatregelen worden genomen om activiteiten te ontmoedigen die, vermomd als vertoon van ʻsociale verantwoordelijkheid,ʼ gemeenschappen kortetermijnvoordelen bieden die ten koste gaan van de volksgezondheid. Overheden moeten er niet alleen voor zorgen dat het publiek zich bewust is van de schade die wordt veroorzaakt door tabak, alcohol en ongezond voedsel, zij moeten ook maatregelen nemen om de interactie van beleidsmakers met deze bedrijfstakken te beperken.

Zoals WHO-directeur-generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus het onlangs uitdrukte: ʻAls tabak een virus was, zou het allang een pandemie zijn genoemd en zou de wereld alle middelen inzetten om het te stoppen. In plaats daarvan is het een miljardenbusiness die profiteert van dood en ziekte.ʼ Zijn opmerking is niet minder van toepassing op andere producten die bijdragen tot niet-overdraagbare ziekten.

Regeringen moeten resoluut actie ondernemen om de rol van de particuliere sector in het ondermijnen van de volksgezondheid tegen te gaan. Zelfs wanneer bedrijven een gemeenschap te hulp schieten, moeten functionarissen ervoor zorgen dat deze hulp geen nieuwe problemen creëert.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/XGd6ApFnl