STOCKHOLM/BRUSSEL/OSLO – Vreselijke voorspellingen over de dreigende ineenstorting van de beschaving zijn bijna gemeengoed geworden. Oké, doemdenkers – zo is het wel genoeg.
Ja, de mensheid staat voor existentiële risicoʼs. De komende decennia zullen miljarden mensen in de armste economieën ter wereld het hardst worden getroffen. Het is nu meer dan waarschijnlijk dat de planeet meerdere klimaatomslagpunten zal overschrijden.
Er staat ons ongetwijfeld een uitdagende toekomst te wachten, waarin regeringen overal op hun grondvesten zullen schudden. En ja, we kunnen daar alleen onszelf – of meer bepaald de rijksten onder ons – de schuld van geven. Maar is een ineenstorting van onze vrije, eindeloos inventieve, vaak verwarrende beschaving onvermijdelijk? Absoluut niet.
Zoals Mia Mottley, de premier van Barbados, vorige week in Egypte op de VN-conferentie over klimaatverandering tegen de wereldleiders zei: ʻWe weten wat het is om slavernij uit onze beschaving te elimineren, om binnen twee jaar een vaccin te vinden voor een pandemie, en om een man op de maan te zetten.ʼ Toch is de enige oplossing voor de huidige crisis die politici bieden economische groei. Maar hoewel groei essentieel is om de armste landen uit de armoede te halen, zullen veerkrachtige samenlevingen niet ontstaan door steeds grotere rijkdom, maar door meer sociale cohesie, goed bestuur en het vermogen om te innoveren.
Twee jaar geleden hebben wij het Earth4All initiative gelanceerd, een internationaal samenwerkingsverband van economen, wetenschappers en activisten om beleidsoplossingen te onderzoeken die de mensheid voor ineenstorting behoeden en naar veerkracht leiden. We presenteren onze bevindingen in een nieuw boek, Earth for All: A Survival Guide for Humanity.
We onderzoeken twee scenarioʼs: Too Little, Too Late en The Giant Leap. In beide scenarioʼs groeit de wereldeconomie gedurende deze eeuw. In het eerste scenario worden de rijken rijker en blijven de armen steeds verder achter. De sociale spanningen nemen toe. Overheden hebben moeite om grote schokken op te vangen. Het risico van regionale ineenstortingen groeit elk decennium. We kunnen er zeker van zijn dat op de huidige weg de wereldwijde stijging van de gemiddelde temperatuur waarschijnlijk een catastrofale 2,5° Celsius zal bereiken, waardoor de wereld in groot gevaar komt. Dit is het pad dat we nu volgen.
Maar het is niet de enige weg. Met buitengewone inspanningen kunnen samenlevingen zich omvormen tot ʻwelzijnseconomieënʼ die beter bestand zijn tegen schokken. De sociale spanningen nemen af. De wereldtemperatuur stabiliseert zich rond een maximale stijging van 2°C. Dit is de Giant Leap.
Earth4All vindt zijn oorsprong in het rapport The Limits to Growth, dat vijftig jaar geleden in opdracht van de Club van Rome werd gepubliceerd. Destijds gebruikten wetenschappers vroege computermodellen om aan te tonen dat de eindige hulpbronnen van de aarde uiteindelijk zouden bezwijken onder het gewicht van de materiële consumptie. De voedselproductie zou afnemen, gevolgd door een scherpe daling van de bevolking. Veel mensen waren toen geschokt door de conclusie dat het overschrijden van de grenzen van de planeet tot ineenstorting kon leiden. De afgelopen vijftig jaar heeft de wereld het slechtst denkbare scenario van het rapport gevolgd, en nu beginnen we diepe scheuren te zien in de systemen op aarde en binnen samenlevingen.
Maar wij geloven dat onze toekomst gebaseerd zal zijn op economisch optimisme, niet op wanhoop. Onze analyse concludeert dat elke strategie om eerlijke en veerkrachtige samenlevingen op te bouwen armoede, ongelijkheid, onevenwichtigheden tussen mannen en vrouwen, voedselonzekerheid en toegang tot energie moet aanpakken. De transformatie die we nodig hebben, hangt af van de gezamenlijke aanpak van al deze problemen.
Herverdeling van de rijkdom is nodig om het vertrouwen in de democratische systemen te herstellen, wat essentieel is om de politieke steun voor moedige beslissingen te verbreden. Het beleid dat wij voorstellen, waaronder progressieve inkomsten- en vermogensbelastingen, internationale belastingafspraken en een universeel basisdividend, zou ervoor zorgen dat de rijkste tien procent rond 2030 minder dan veertig procent van de nationale inkomens heeft en dat de ongelijkheid daarna verder vermindert. Het aanpakken van de ongelijkheid van rijkdom en inkomen moet ook nauw verband houden met het terugdringen van de onevenredige uitstoot van broeikasgassen en het verbruik van de biosfeer door de rijksten. Daarom is een eerlijke prijs voor koolstof een slimme manier om de rijkdom te herverdelen en de uitstoot te verminderen.
Zonder diepgaande verandering zullen klimaatchaos, voedselonzekerheid en armoede waarschijnlijk leiden tot conflicten en sociale onrust in kwetsbare regioʼs, met overloopeffecten overal. Zoals Mottley in Sharm El-Sheikh waarschuwde, kunnen we tegen 2050 een miljard vluchtelingen verwachten. Dit is een redelijke schatting, aangezien de grotendeels onbewoonbare zones rond de evenaar zich zonder onmiddellijke verregaande emissiereducties de komende decennia naar verwachting zullen uitbreiden en dichtbevolkte gebieden zullen omvatten. Tot de landen met een hoog risico behoren enkele van de meest fragiele en kwetsbare staten op aarde: Egypte, Soedan, Nigeria, Jemen, Pakistan, Afghanistan en de Filippijnen.
Vandaag lijkt het erop dat de wereld nog ver verwijderd is van een ʻEarth for Allʼ-toekomst. Maar er is ruimte voor optimisme. We hebben misschien al een positief maatschappelijk omslagpunt bereikt: burgers willen verandering. Uit ons wereldwijde onderzoek blijkt dat 74 procent van de mensen in de G20-landen wil dat hun overheden hun economische systemen hervormen zodat welzijn en de planeet voorrang krijgen op groei en winst.
Onze beschaving doet vaak het juiste wanneer alle andere alternatieven zijn uitgeput. Dit punt is nu bereikt. De toekomst van de mensheid op aarde zal veel vreedzamer, welvarender en veiliger zijn als we er alles aan doen om onze economieën opnieuw op te bouwen teneinde het welzijn en de veerkracht van de planeet te maximaliseren in plaats van de aandeelhouderswaarde.
Vertaling: Menno Grootveld
STOCKHOLM/BRUSSEL/OSLO – Vreselijke voorspellingen over de dreigende ineenstorting van de beschaving zijn bijna gemeengoed geworden. Oké, doemdenkers – zo is het wel genoeg.
Ja, de mensheid staat voor existentiële risicoʼs. De komende decennia zullen miljarden mensen in de armste economieën ter wereld het hardst worden getroffen. Het is nu meer dan waarschijnlijk dat de planeet meerdere klimaatomslagpunten zal overschrijden.
Er staat ons ongetwijfeld een uitdagende toekomst te wachten, waarin regeringen overal op hun grondvesten zullen schudden. En ja, we kunnen daar alleen onszelf – of meer bepaald de rijksten onder ons – de schuld van geven. Maar is een ineenstorting van onze vrije, eindeloos inventieve, vaak verwarrende beschaving onvermijdelijk? Absoluut niet.
Zoals Mia Mottley, de premier van Barbados, vorige week in Egypte op de VN-conferentie over klimaatverandering tegen de wereldleiders zei: ʻWe weten wat het is om slavernij uit onze beschaving te elimineren, om binnen twee jaar een vaccin te vinden voor een pandemie, en om een man op de maan te zetten.ʼ Toch is de enige oplossing voor de huidige crisis die politici bieden economische groei. Maar hoewel groei essentieel is om de armste landen uit de armoede te halen, zullen veerkrachtige samenlevingen niet ontstaan door steeds grotere rijkdom, maar door meer sociale cohesie, goed bestuur en het vermogen om te innoveren.
Twee jaar geleden hebben wij het Earth4All initiative gelanceerd, een internationaal samenwerkingsverband van economen, wetenschappers en activisten om beleidsoplossingen te onderzoeken die de mensheid voor ineenstorting behoeden en naar veerkracht leiden. We presenteren onze bevindingen in een nieuw boek, Earth for All: A Survival Guide for Humanity.
We onderzoeken twee scenarioʼs: Too Little, Too Late en The Giant Leap. In beide scenarioʼs groeit de wereldeconomie gedurende deze eeuw. In het eerste scenario worden de rijken rijker en blijven de armen steeds verder achter. De sociale spanningen nemen toe. Overheden hebben moeite om grote schokken op te vangen. Het risico van regionale ineenstortingen groeit elk decennium. We kunnen er zeker van zijn dat op de huidige weg de wereldwijde stijging van de gemiddelde temperatuur waarschijnlijk een catastrofale 2,5° Celsius zal bereiken, waardoor de wereld in groot gevaar komt. Dit is het pad dat we nu volgen.
BLACK FRIDAY SALE: Subscribe for as little as $34.99
Subscribe now to gain access to insights and analyses from the world’s leading thinkers – starting at just $34.99 for your first year.
Subscribe Now
Maar het is niet de enige weg. Met buitengewone inspanningen kunnen samenlevingen zich omvormen tot ʻwelzijnseconomieënʼ die beter bestand zijn tegen schokken. De sociale spanningen nemen af. De wereldtemperatuur stabiliseert zich rond een maximale stijging van 2°C. Dit is de Giant Leap.
Earth4All vindt zijn oorsprong in het rapport The Limits to Growth, dat vijftig jaar geleden in opdracht van de Club van Rome werd gepubliceerd. Destijds gebruikten wetenschappers vroege computermodellen om aan te tonen dat de eindige hulpbronnen van de aarde uiteindelijk zouden bezwijken onder het gewicht van de materiële consumptie. De voedselproductie zou afnemen, gevolgd door een scherpe daling van de bevolking. Veel mensen waren toen geschokt door de conclusie dat het overschrijden van de grenzen van de planeet tot ineenstorting kon leiden. De afgelopen vijftig jaar heeft de wereld het slechtst denkbare scenario van het rapport gevolgd, en nu beginnen we diepe scheuren te zien in de systemen op aarde en binnen samenlevingen.
Maar wij geloven dat onze toekomst gebaseerd zal zijn op economisch optimisme, niet op wanhoop. Onze analyse concludeert dat elke strategie om eerlijke en veerkrachtige samenlevingen op te bouwen armoede, ongelijkheid, onevenwichtigheden tussen mannen en vrouwen, voedselonzekerheid en toegang tot energie moet aanpakken. De transformatie die we nodig hebben, hangt af van de gezamenlijke aanpak van al deze problemen.
Herverdeling van de rijkdom is nodig om het vertrouwen in de democratische systemen te herstellen, wat essentieel is om de politieke steun voor moedige beslissingen te verbreden. Het beleid dat wij voorstellen, waaronder progressieve inkomsten- en vermogensbelastingen, internationale belastingafspraken en een universeel basisdividend, zou ervoor zorgen dat de rijkste tien procent rond 2030 minder dan veertig procent van de nationale inkomens heeft en dat de ongelijkheid daarna verder vermindert. Het aanpakken van de ongelijkheid van rijkdom en inkomen moet ook nauw verband houden met het terugdringen van de onevenredige uitstoot van broeikasgassen en het verbruik van de biosfeer door de rijksten. Daarom is een eerlijke prijs voor koolstof een slimme manier om de rijkdom te herverdelen en de uitstoot te verminderen.
Zonder diepgaande verandering zullen klimaatchaos, voedselonzekerheid en armoede waarschijnlijk leiden tot conflicten en sociale onrust in kwetsbare regioʼs, met overloopeffecten overal. Zoals Mottley in Sharm El-Sheikh waarschuwde, kunnen we tegen 2050 een miljard vluchtelingen verwachten. Dit is een redelijke schatting, aangezien de grotendeels onbewoonbare zones rond de evenaar zich zonder onmiddellijke verregaande emissiereducties de komende decennia naar verwachting zullen uitbreiden en dichtbevolkte gebieden zullen omvatten. Tot de landen met een hoog risico behoren enkele van de meest fragiele en kwetsbare staten op aarde: Egypte, Soedan, Nigeria, Jemen, Pakistan, Afghanistan en de Filippijnen.
Vandaag lijkt het erop dat de wereld nog ver verwijderd is van een ʻEarth for Allʼ-toekomst. Maar er is ruimte voor optimisme. We hebben misschien al een positief maatschappelijk omslagpunt bereikt: burgers willen verandering. Uit ons wereldwijde onderzoek blijkt dat 74 procent van de mensen in de G20-landen wil dat hun overheden hun economische systemen hervormen zodat welzijn en de planeet voorrang krijgen op groei en winst.
Onze beschaving doet vaak het juiste wanneer alle andere alternatieven zijn uitgeput. Dit punt is nu bereikt. De toekomst van de mensheid op aarde zal veel vreedzamer, welvarender en veiliger zijn als we er alles aan doen om onze economieën opnieuw op te bouwen teneinde het welzijn en de veerkracht van de planeet te maximaliseren in plaats van de aandeelhouderswaarde.
Vertaling: Menno Grootveld