Students work at a laboratory at the Catholic University of Graben in Butembo EDUARDO SOTERAS/AFP/Getty Images

Strengthening African Science

URBANA, ILLINOIS – Eind maart zijn toonaangevende wetenschappers, innovators en beleidsmakers uit Afrika bijeengekomen in het Rwandese Kigali om te brainstormen over oplossingen voor een steeds urgenter probleem: de lage kwaliteit van het wetenschappelijk onderzoek op het continent.

Iedere goede leider weet dat wetenschappelijke ontdekkingen en innovatie de vooruitgang bevorderen, de ontwikkeling vergemakkelijken en kunnen helpen bij de aanpak van vraagstukken als voedselonzekerheid, watertekorten en klimaatverandering. En toch slagen de meeste Afrikaanse regeringen er niet in voldoende middelen vrij te maken voor onderzoek en ontwikkeling. Volgens het Instituut voor de Statistiek van UNESCO geven de landen in het ten zuiden van de Sahara gelegen deel van Afrika gemiddeld slechts 0,5% van hun bbp uit aan onderzoek en ontwikkeling. In het Westen ligt dat aandeel dichter bij de 3%.

Deze onevenwichtigheid onderstreept de ontwikkelingsproblemen waarmee de Afrikanen worden geconfronteerd. Afrika huisvest 15% van de wereldbevolking en neemt 5% van het mondiale bbp voor zijn rekening, maar is verantwoordelijk voor slechts 1,3% van de totale uitgaven aan onderzoek en ontwikkeling. Bovendien hebben Afrikaanse uitvinders slechts 0,1% van de patenten in de wereld in handen, wat inhoudt dat zelfs wanneer er geld wordt uitgegeven aan wetenschap, innovatie en onderzoek, de resultaten daarvan zich zelden vertalen in oplossingen voor de meest dringende problemen van het continent.

De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat deze trends niet universeel zijn; sommige Afrikaanse regeringen investeren zwaar in door de wetenschap geïnspireerde innovatie. In Zuid-Afrika hebben de autoriteiten bijvoorbeeld beloofd de uitgaven aan onderzoek en ontwikkeling tegen 2020 te verdubbelen – naar 1,5% van het bbp. Dit volgt op een toezegging uit 2016 van Afrikaanse staatshoofden om de budgetten voor wetenschap en technologie tegen 2025 te verhogen naar minimaal 1% van het bbp. Een handvol landen – waaronder Kenia, Rwanda en Senegal – doen hun best om deze financieringsdoelstellingen te verwezenlijken.

Afrika profiteert ook van genereuze onderzoeksgerelateerde hulp en internationale steun. Een van de belangrijkste donoren, de Bill & Melinda Gates Foundation, heeft de afgelopen tien jaar ruim $450 mln geïnvesteerd in Afrikaanse wetenschapsinitiatieven. Tot de projecten behoren een programma van $306 mln om de oogst van gewassen te verhogen en een subsidie van $62,5 mln om de gezondheidszorgresultaten te verbeteren. Deze en andere geldstromen hebben Afrikaanse onderzoekers geholpen gewassen te ontwikkelen die bestand zijn tegen droogte, vaccins te produceren voor besmettelijke ziekten als Ebola, en de mogelijkheden uit te breiden voor het onderwijs op het gebied van wetenschap en technologie.

Helaas ontbreekt het veel Afrikaanse overheden aan de middelen om programma's te financieren die kunnen voortbouwen op deze verworvenheden. Eenvoudig gezegd: er is grote behoefte aan een nieuwe, samenhangender aanpak van de Afrikaanse wetenschap.

Secure your copy of PS Quarterly: The Year Ahead 2025
PS_YA25-Onsite_1333x1000

Secure your copy of PS Quarterly: The Year Ahead 2025

Our annual flagship magazine, PS Quarterly: The Year Ahead 2025, is almost here. To gain digital access to all of the magazine’s content, and receive your print copy, subscribe to PS Premium now.

Subscribe Now

De Afrikaanse leiders hebben hun middelen voor wetenschappelijk onderzoek al eerder gebundeld. In 2003 zijn de Afrikaanse Unie en de New Partnership for Africa’s Development begonnen een continent-brede strategie toe te passen “om wetenschap en technologie te ontwikkelen en in te zetten voor de sociaal-economische transformatie van het continent en de integratie ervan in de wereldeconomie.” Het was een ambitieuze doelstelling die al snel vruchten afwierp. Tussen 2005 en 2014 namen de uitgaven aan onderzoek en ontwikkeling over het hele continent toe, terwijl de onderzoeksresultaten in veel landen ruimschoots verdubbelden.

Maar sindsdien is de klad erin gekomen. De recente bijeenkomst in Rwanda, met president Paul Kagame als gastheer en georganiseerd door het Next Einstein Forum, was bedoeld om de agenda weer op de rails te helpen. Maar topconferenties zijn slechts een onderdeel van de oplossing; overheden moeten ook beloven de onderzoekskwaliteit te verbeteren, en ze kunnen daarmee beginnen door de aandacht op drie kerngebieden te richten.

In de eerste plaats moeten de Afrikaanse leiders zich inlaten met CEO's, filantropen en donoren die weten wat de langetermijnwaarde van investeringen in de wetenschap is. Innovatie is duur, en ontwikkelingsgeld zal nodig zijn om te helpen de wetenschappelijke capaciteit van het continent te versterken.

In de tweede plaats moeten Afrikaanse universiteiten en instellingen hun onderzoeksagenda's afstemmen op nationale en regionale doelstellingen. Gezien het feit dat een van de meest urgente problemen van Afrika het voeden van de groeiende bevolking is, moeten scholen die gespecialiseerd zijn in agrarisch onderzoek ervoor zorgen dat hun werk bijdraagt aan oplossingen.

En in de laatste maar niet minst belangrijke plaats moeten landen het ondernemerschap binnen onderzoeksorganisaties stimuleren. Eén manier om dat te doen is het vestigen van speciale kantoren, die wetenschappers kunnen helpen hun onderzoek naar de markt te brengen. Wetenschappers overal ter wereld hebben hulp nodig bij het omzeilen van de bureaucratie als ze een idee in een commerciële onderneming willen omzetten, en dit proces is bijzonder lastig in een regio waar onderzoek en ontwikkeling nog in de kinderschoenen staan.

Het bevorderen van de wetenschappelijke mogelijkheden van Afrika zal vergen dat de leiders van het continent méér doen dan moeilijke vragen stellen op topconferenties; ze moeten ook meer middelen ter beschikking stellen en nieuwe bondgenootschappen smeden. Om de uitdagingen van de menselijke ontwikkeling in Afrika te overwinnen, moeten Afrikaanse regeringen investeren in de mensen die daartoe in staat zijn.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/BxZDkQbnl