TBILISI – De crisis in Oekraïne heeft cruciale aannames van het Westen over Rusland in duizend stukken gebroken en veel analisten en beleidsmakers zijn teruggevallen op het geloof dat de Russische president wel irrationeel moet handelen. Maar het zijn de Westerse aannames die in twijfel getrokken moeten worden. In het bijzonder; wat heeft Rusland er zo happig op gemaakt om de huidige internationale orde te ondermijnen, eerst in Georgië in 2008 en nu in Oekraïne?
Aan de oppervlakte lijken deze campagnes op post-imperialistische territoriale conflicten. Rusland ziet volgens deze zienswijze in dat het zijn oude imperium niet terug kan krijgen dus snoept het in plaats daarvan naburige territoria af en rechtvaardigt het zijn acties met een mistig concept van etnische en historische rechtvaardigheid. En Poetin vermomt buitenlandse agressie net zoals de voormalige president van Servië Slobodan Milosevic als nationale verlossing om zijn binnenlandse populariteit te verstevigen en zijn vijanden te marginaliseren.
Poetins benadering lijkt zeer op de visie die de Russische Nobelprijswinnaar Alexander Solzjenitsyn in zijn essay uit 1990 ‘Hoe bouwen wij Rusland weer op?’ uiteenzette. Refererend aan de voormalige satellietstaten stelde hij voor om deze ‘ondankbare mensen’ te laten gaan, maar om de rechtmatige territoria van Rusland te behouden, zoals Oost-Oekraïne, Noord-Kazachstan en Oost-Estland met hun etnisch-Russische populaties, en Abchazië en Zuid-Ossetië in Georgië die culturele uitlopers zijn van de Russische Noord-Kaukasus.
Maar het zou misleidend zijn om Poetin af te schilderen als slechts de zoveelste ontspoorde nationale romanticus. Hij koos Georgië en Oekraïne niet uit om de nationale toewijding van Rusland aan Zuid-Ossetië of de Krim in te lossen, maar om deze landen te straffen voor hun gevaarlijke geflirt met het Westen, vooral voor de ambitie van Georgië om toe te treden tot de NAVO en het verlangen van Oekraïne om een associatieovereenkomst te sluiten met de Europese Unie. De Russische reactie is volledig consistent met het terugkerende discours dat het uit zijn eigen buurt ‘verdrongen’ wordt en ‘omsingeld’ is door vijandige Westerse krachten.
De vergeefse pogingen van Westerse politici om Poetin ervan te overtuigen dat de oostelijke expansie van de NAVO en de EU voordelig zou zijn voor Rusland door langs zijn grenzen een zone van vrede en voorspoed te creëren waren naïef en beledigend. Het is niet aan Amerikanen of Europeanen, hoe redelijk ze ook mogen klinken, om Rusland te vertellen wat wel of niet in zijn belang is.
Vanuit het perspectief van het huidige Russische regime zijn verklaringen dat de uitbreiding van de EU en NAVO gaat om het verspreiden van waarden, verantwoordelijke instituties en goed bestuur en niet om militaire of economische concurrentie meer dan hypocriet.
At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.
Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.
Subscribe Now
De verspreiding van Westerse waarden en instituties is juist waar Poetin het meest bang voor is. Het steunen van democratie aan de grenzen van Rusland kan een gevaarlijk ‘demonstratie’ effect hebben door gewone Russen aan te moedigen om hetzelfde voor zichzelf te eisen. Poetin gelooft zelfs dat de democratische opstanden in Georgië en Oekraïne de afgelopen tien jaar Westerse complotten tegen Rusland waren. Dat klinkt misschien paranoïde, maar zijn angst is rationeel: democratie Europese stijl aan de grenzen van Rusland zou het veel moeilijker maken om aan autoritair bestuur in het thuisland vast te houden.
Maar de belediging die gerepresenteerd wordt door de gepoogde EU- en NAVO-expansie reikt dieper. De Russische nederlaag in de Koude Oorlog en het verlies van zijn imperium veranderden het land binnen slechts een paar jaar van een mondiale supermacht in een regionale B-acteur, waarna een decennium van economische onrust en verval volgde. Deze geopolitieke ineenstorting vond gedeeltelijk plaats omdat de Russen (om nog maar niet te spreken van hun ‘gevangen naties’ in Centraal- en Oost-Europa) werden verleid te geloven dat democratie Westerse stijl en de vrije markt beter werkten. Dit impliceerde dat het Westen ook moreel superieur was, wat voor het land van Poesjkin en Dostojevski een moeilijk idee om te verkroppen was.
Gegeven deze denkwijze zien Poetin en zijn achterban in Rusland en daarbuiten democratie en de vrije markt niet als de weg naar vrijheid en voorspoed, maar als onderdeel van een duister complot om Rusland te vernietigen. Het helpt hierbij niet dat veel Russen als ze aan het experiment met democratie van het land in de jaren negentig denken zich niets dan ellende en vernedering herinneren.
De Westerse leiders houden zichzelf voor de gek als ze denken dat het vleien of bewerken van Poetin, of het brengen van blijken van respect, die denkwijze kan doorbreken. Maar wegkijken van Russische agressie, zoals het Westen deed toen Rusland in 2008 Georgië aanviel (en het conflict voorstelde als een botsing tussen twee heethoofdige leiders) is ook geen optie.
Om kort te gaan: terwijl het voor het Westen zeer rationeel is om Rusland als partner te willen, ziet Rusland de VS en de EU als vijanden. Het Westen kan geen denkbare voorwaarden voor een partnerschap aanbieden die Poetin zou accepteren. Of het Westen loost zijn fundamentele waarden, of Rusland moet veranderen.
De geschiedenis wekt de indruk dat Rusland alleen verandert als het een ondubbelzinnige geopolitieke nederlaag lijdt. Het verlies in de Krimoorlog van 1853 tot 1856 leidde tot de afschaffing van de lijfeigenschap en tot andere liberale hervormingen. De nederlaag tegen Japan in 1905 leidde tot het eerste Russische parlement en tot de hervormingen van Pjotr Stolypin. Het debacle in Afghanistan in de jaren tachtig creëerde de sfeer die tot de Perestrojka van Michail Gorbatsjov leidde.
Uiteindelijk zullen de Russen voor zichzelf beslissen hoe een nederlaag eruitziet. Als Poetin in staat is om zijn aanval op Oekraïne als een succes af te schilderen zal Rusland ermee doorgaan om te intimideren en zich te roeren op het internationale toneel. Maar als de Russen zullen gaan geloven dat Oekraïne een mislukking was zou er een heel ander land kunnen opstaan.
Vertaling Melle Trap
Ghia Nodia is president van het Kaukasus Instituut voor Vrede, Democratie en Ontwikkeling in Tbilisi, Georgië.
To have unlimited access to our content including in-depth commentaries, book reviews, exclusive interviews, PS OnPoint and PS The Big Picture, please subscribe
US President Donald Trump’s import tariffs have triggered a wave of retaliatory measures, setting off a trade war with key partners and raising fears of a global downturn. But while Trump’s protectionism and erratic policy shifts could have far-reaching implications, the greatest victim is likely to be the United States itself.
warns that the new administration’s protectionism resembles the strategy many developing countries once tried.
Unlike during his first term, US President Donald Trump no longer seems to care if his policies wreak havoc in financial markets. This time around, Trump seems to be obsessed with his radical approach to institutional deconstruction, which includes targeting the Federal Reserve, the International Monetary Fund, and the World Bank.
explains why the US president’s second administration, unlike his first, is targeting all three.
TBILISI – De crisis in Oekraïne heeft cruciale aannames van het Westen over Rusland in duizend stukken gebroken en veel analisten en beleidsmakers zijn teruggevallen op het geloof dat de Russische president wel irrationeel moet handelen. Maar het zijn de Westerse aannames die in twijfel getrokken moeten worden. In het bijzonder; wat heeft Rusland er zo happig op gemaakt om de huidige internationale orde te ondermijnen, eerst in Georgië in 2008 en nu in Oekraïne?
Aan de oppervlakte lijken deze campagnes op post-imperialistische territoriale conflicten. Rusland ziet volgens deze zienswijze in dat het zijn oude imperium niet terug kan krijgen dus snoept het in plaats daarvan naburige territoria af en rechtvaardigt het zijn acties met een mistig concept van etnische en historische rechtvaardigheid. En Poetin vermomt buitenlandse agressie net zoals de voormalige president van Servië Slobodan Milosevic als nationale verlossing om zijn binnenlandse populariteit te verstevigen en zijn vijanden te marginaliseren.
Poetins benadering lijkt zeer op de visie die de Russische Nobelprijswinnaar Alexander Solzjenitsyn in zijn essay uit 1990 ‘Hoe bouwen wij Rusland weer op?’ uiteenzette. Refererend aan de voormalige satellietstaten stelde hij voor om deze ‘ondankbare mensen’ te laten gaan, maar om de rechtmatige territoria van Rusland te behouden, zoals Oost-Oekraïne, Noord-Kazachstan en Oost-Estland met hun etnisch-Russische populaties, en Abchazië en Zuid-Ossetië in Georgië die culturele uitlopers zijn van de Russische Noord-Kaukasus.
Maar het zou misleidend zijn om Poetin af te schilderen als slechts de zoveelste ontspoorde nationale romanticus. Hij koos Georgië en Oekraïne niet uit om de nationale toewijding van Rusland aan Zuid-Ossetië of de Krim in te lossen, maar om deze landen te straffen voor hun gevaarlijke geflirt met het Westen, vooral voor de ambitie van Georgië om toe te treden tot de NAVO en het verlangen van Oekraïne om een associatieovereenkomst te sluiten met de Europese Unie. De Russische reactie is volledig consistent met het terugkerende discours dat het uit zijn eigen buurt ‘verdrongen’ wordt en ‘omsingeld’ is door vijandige Westerse krachten.
De vergeefse pogingen van Westerse politici om Poetin ervan te overtuigen dat de oostelijke expansie van de NAVO en de EU voordelig zou zijn voor Rusland door langs zijn grenzen een zone van vrede en voorspoed te creëren waren naïef en beledigend. Het is niet aan Amerikanen of Europeanen, hoe redelijk ze ook mogen klinken, om Rusland te vertellen wat wel of niet in zijn belang is.
Vanuit het perspectief van het huidige Russische regime zijn verklaringen dat de uitbreiding van de EU en NAVO gaat om het verspreiden van waarden, verantwoordelijke instituties en goed bestuur en niet om militaire of economische concurrentie meer dan hypocriet.
Winter Sale: Save 40% on a new PS subscription
At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.
Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.
Subscribe Now
De verspreiding van Westerse waarden en instituties is juist waar Poetin het meest bang voor is. Het steunen van democratie aan de grenzen van Rusland kan een gevaarlijk ‘demonstratie’ effect hebben door gewone Russen aan te moedigen om hetzelfde voor zichzelf te eisen. Poetin gelooft zelfs dat de democratische opstanden in Georgië en Oekraïne de afgelopen tien jaar Westerse complotten tegen Rusland waren. Dat klinkt misschien paranoïde, maar zijn angst is rationeel: democratie Europese stijl aan de grenzen van Rusland zou het veel moeilijker maken om aan autoritair bestuur in het thuisland vast te houden.
Maar de belediging die gerepresenteerd wordt door de gepoogde EU- en NAVO-expansie reikt dieper. De Russische nederlaag in de Koude Oorlog en het verlies van zijn imperium veranderden het land binnen slechts een paar jaar van een mondiale supermacht in een regionale B-acteur, waarna een decennium van economische onrust en verval volgde. Deze geopolitieke ineenstorting vond gedeeltelijk plaats omdat de Russen (om nog maar niet te spreken van hun ‘gevangen naties’ in Centraal- en Oost-Europa) werden verleid te geloven dat democratie Westerse stijl en de vrije markt beter werkten. Dit impliceerde dat het Westen ook moreel superieur was, wat voor het land van Poesjkin en Dostojevski een moeilijk idee om te verkroppen was.
Gegeven deze denkwijze zien Poetin en zijn achterban in Rusland en daarbuiten democratie en de vrije markt niet als de weg naar vrijheid en voorspoed, maar als onderdeel van een duister complot om Rusland te vernietigen. Het helpt hierbij niet dat veel Russen als ze aan het experiment met democratie van het land in de jaren negentig denken zich niets dan ellende en vernedering herinneren.
De Westerse leiders houden zichzelf voor de gek als ze denken dat het vleien of bewerken van Poetin, of het brengen van blijken van respect, die denkwijze kan doorbreken. Maar wegkijken van Russische agressie, zoals het Westen deed toen Rusland in 2008 Georgië aanviel (en het conflict voorstelde als een botsing tussen twee heethoofdige leiders) is ook geen optie.
Om kort te gaan: terwijl het voor het Westen zeer rationeel is om Rusland als partner te willen, ziet Rusland de VS en de EU als vijanden. Het Westen kan geen denkbare voorwaarden voor een partnerschap aanbieden die Poetin zou accepteren. Of het Westen loost zijn fundamentele waarden, of Rusland moet veranderen.
De geschiedenis wekt de indruk dat Rusland alleen verandert als het een ondubbelzinnige geopolitieke nederlaag lijdt. Het verlies in de Krimoorlog van 1853 tot 1856 leidde tot de afschaffing van de lijfeigenschap en tot andere liberale hervormingen. De nederlaag tegen Japan in 1905 leidde tot het eerste Russische parlement en tot de hervormingen van Pjotr Stolypin. Het debacle in Afghanistan in de jaren tachtig creëerde de sfeer die tot de Perestrojka van Michail Gorbatsjov leidde.
Uiteindelijk zullen de Russen voor zichzelf beslissen hoe een nederlaag eruitziet. Als Poetin in staat is om zijn aanval op Oekraïne als een succes af te schilderen zal Rusland ermee doorgaan om te intimideren en zich te roeren op het internationale toneel. Maar als de Russen zullen gaan geloven dat Oekraïne een mislukking was zou er een heel ander land kunnen opstaan.
Vertaling Melle Trap
Ghia Nodia is president van het Kaukasus Instituut voor Vrede, Democratie en Ontwikkeling in Tbilisi, Georgië.