SÃO PAULO – De bescherming en instandhouding van biomen, met name tropische regenwouden, is van cruciaal belang voor het bereiken van de klimaatdoelstellingen, vooral in landen met een overvloedig bosareaal. Niettemin blijkt uit de meest recente monitoringgegevens dat in veel van deze gebieden, waaronder de meest uitgestrekte ter wereld, sprake is van aanzienlijke ontbossing.
In oktober 2021 meldde het Braziliaanse Nationaal Instituut voor Ruimteonderzoek voor die maand het grootste bosverlies in het Amazonegebied sinds vijf jaar geleden met de monitoring werd begonnen. En het probleem blijft niet beperkt tot het Amazonegebied. Het op één na grootste tropische woud ter wereld, het Congobekken, heeft tussen 2001 en 2020 ruim 15 miljoen hectare verloren, ofwel 8 procent van zijn oorspronkelijke omvang.
Mondiale doelstellingen ter bevordering van de biodiversiteit, zoals die welke zijn overeengekomen op de recente klimaatveranderingsconferentie van de Verenigde Naties (COP26), zijn van cruciaal belang om het bewustzijn over het verlies van ecosystemen te vergroten en ervoor te zorgen dat op internationaal niveau verantwoording wordt afgelegd. Maar veel van het eigenlijke instandhoudingswerk moet noodzakelijkerwijs plaatselijk worden verricht.
Mensen in regioʼs met een grote biodiversiteit in staat stellen samen te leven met hun omgeving is cruciaal voor het garanderen van het voortbestaan van bosgebieden. Maar het is niet eenvoudig om van bossen te leven. Activiteiten als mijnbouw en houtkap zijn lucratiever – althans op de korte termijn – dan bijvoorbeeld bosbeheer, duurzame landbouw en ecotoerisme.
Een recent onderzoek van twee jaar naar de dynamiek van het landgebruik in het Braziliaanse Amazonegebied biedt een aantal inzichten in hoe regeringen en niet-gouvernementele actoren bosbehoud op lokaal niveau kunnen bevorderen. Om te beginnen is het van cruciaal belang de behoeften en bezorgdheden van de bewoners te begrijpen. Maatschappelijke organisaties die in het Amazonegebied werken, hebben bijvoorbeeld geleerd dat economische stabiliteit een van de grootste zorgen is van de boeren op het platteland. Met deze kennis introduceerden ngoʼs nieuwe landbouwmethoden op basis van de jongste wetenschappelijke inzichten. Hierdoor konden activiteiten als veeteelt en koffieproductie samengaan met het herstel van de bossen.
Andere programmaʼs die in deze periode werden geïmplementeerd, leerden kleine boeren technieken voor bosbeheer en hoe zij inheemse soorten konden herplanten. Voorlichters die samenwerkten met ngoʼs verleenden technische bijstand aan de boeren en zetten demonstratie-eenheden op om de bewoners de voordelen van de nieuwe methoden te laten inzien. Het enthousiasme waarmee de technieken werden gepromoot en het bewijs dat zij de productie verbeterden, waren doorslaggevende factoren om de plaatselijke boeren ertoe aan te zetten deze technieken over te nemen en duurzame bosbouwactiviteiten te ontplooien.
Afgezien van de invoering van bosvriendelijke landbouwmethoden werken maatschappelijke organisaties in het Amazonegebied samen met kleine producentencoöperaties om afgelegen gemeenschappen te integreren in grotere markten. Dankzij deze netwerken kunnen boeren geld verdienen aan de bossen zonder ze schade te berokkenen. Maar deze infrastructuur is kwetsbaar. Volgens gegevens die door Conexsus zijn verzameld, bedroeg het jaarlijkse inkomen dat duurzame coöperaties in het Braziliaanse Amazonegebied in 2019 voor hun leden genereerden, minder dan de helft van het Braziliaanse minimumloon voor dat jaar. Zulke lage opbrengsten maken het moeilijk om boeren af te houden van meer winstgevende, maar minder duurzame activiteiten.
Om duurzame bosbouw te omarmen, moeten de bewoners van plattelandsgemeenschappen deze zien als een betrouwbare bron van stabiele inkomsten. Overheidsinstellingen zouden de economische onzekerheid kunnen verminderen door middel van wetgeving en stimuleringsmaatregelen.
Helaas beperken recente beleidsveranderingen in feite de levensvatbaarheid van de duurzame bosbouw in Brazilië. De geleidelijke verzwakking van de nationale instanties die verantwoordelijk zijn voor de controle en het toezicht op het landgebruik is een van de belangrijkste oorzaken van de recente toename van de ontbossing in het Amazonebekken, en ook het Braziliaanse kredietbeleid voor het platteland is weinig bevorderlijk voor de ondersteuning van ecologisch duurzame economische initiatieven. In 2019 en 2020 ging slechts 3 procent van de uitbetalingen van financiële instellingen in het Amazonegebied naar duurzame activiteiten; het grootste deel van de rest ging naar sectoren waarvan bekend is dat ze het lokale ecosysteem schaden, zoals sojaproductie en grootschalige veehouderij.
Door de gemeenschap geleide organisaties spelen een sleutelrol bij het bevorderen van duurzame bosbouw, maar hun mogelijkheden om veranderingen teweeg te brengen worden beperkt door een gebrek aan kapitaal. Activiteiten als het aanleren van duurzamere technieken aan boeren op het platteland, het creëren van markten die investeringen in bosproducten aanmoedigen en het ontwikkelen van manieren om Amazone-gemeenschappen in de waardeketens te integreren, zijn tijdrovend en duur.
Het behoud van de bossen hangt af van diverse onderling samenhangende factoren. Wetgeving ter ondersteuning van natuurbehoudsinspanningen en meer financiering voor initiatieven zoals die welke hier zijn genoemd, zullen helpen om werk te bevorderen dat positief is voor het milieu. Maar zonder structurele veranderingen op zowel nationaal als lokaal niveau om de plattelandsbewoners in staat te stellen met duurzame bosbouwactiviteiten in hun levensonderhoud te voorzien, zal de vernietiging van ʼs werelds belangrijkste bosbiomen doorgaan.
Vertaling: Menno Grootveld
SÃO PAULO – De bescherming en instandhouding van biomen, met name tropische regenwouden, is van cruciaal belang voor het bereiken van de klimaatdoelstellingen, vooral in landen met een overvloedig bosareaal. Niettemin blijkt uit de meest recente monitoringgegevens dat in veel van deze gebieden, waaronder de meest uitgestrekte ter wereld, sprake is van aanzienlijke ontbossing.
In oktober 2021 meldde het Braziliaanse Nationaal Instituut voor Ruimteonderzoek voor die maand het grootste bosverlies in het Amazonegebied sinds vijf jaar geleden met de monitoring werd begonnen. En het probleem blijft niet beperkt tot het Amazonegebied. Het op één na grootste tropische woud ter wereld, het Congobekken, heeft tussen 2001 en 2020 ruim 15 miljoen hectare verloren, ofwel 8 procent van zijn oorspronkelijke omvang.
Mondiale doelstellingen ter bevordering van de biodiversiteit, zoals die welke zijn overeengekomen op de recente klimaatveranderingsconferentie van de Verenigde Naties (COP26), zijn van cruciaal belang om het bewustzijn over het verlies van ecosystemen te vergroten en ervoor te zorgen dat op internationaal niveau verantwoording wordt afgelegd. Maar veel van het eigenlijke instandhoudingswerk moet noodzakelijkerwijs plaatselijk worden verricht.
Mensen in regioʼs met een grote biodiversiteit in staat stellen samen te leven met hun omgeving is cruciaal voor het garanderen van het voortbestaan van bosgebieden. Maar het is niet eenvoudig om van bossen te leven. Activiteiten als mijnbouw en houtkap zijn lucratiever – althans op de korte termijn – dan bijvoorbeeld bosbeheer, duurzame landbouw en ecotoerisme.
Een recent onderzoek van twee jaar naar de dynamiek van het landgebruik in het Braziliaanse Amazonegebied biedt een aantal inzichten in hoe regeringen en niet-gouvernementele actoren bosbehoud op lokaal niveau kunnen bevorderen. Om te beginnen is het van cruciaal belang de behoeften en bezorgdheden van de bewoners te begrijpen. Maatschappelijke organisaties die in het Amazonegebied werken, hebben bijvoorbeeld geleerd dat economische stabiliteit een van de grootste zorgen is van de boeren op het platteland. Met deze kennis introduceerden ngoʼs nieuwe landbouwmethoden op basis van de jongste wetenschappelijke inzichten. Hierdoor konden activiteiten als veeteelt en koffieproductie samengaan met het herstel van de bossen.
Andere programmaʼs die in deze periode werden geïmplementeerd, leerden kleine boeren technieken voor bosbeheer en hoe zij inheemse soorten konden herplanten. Voorlichters die samenwerkten met ngoʼs verleenden technische bijstand aan de boeren en zetten demonstratie-eenheden op om de bewoners de voordelen van de nieuwe methoden te laten inzien. Het enthousiasme waarmee de technieken werden gepromoot en het bewijs dat zij de productie verbeterden, waren doorslaggevende factoren om de plaatselijke boeren ertoe aan te zetten deze technieken over te nemen en duurzame bosbouwactiviteiten te ontplooien.
BLACK FRIDAY SALE: Subscribe for as little as $34.99
Subscribe now to gain access to insights and analyses from the world’s leading thinkers – starting at just $34.99 for your first year.
Subscribe Now
Afgezien van de invoering van bosvriendelijke landbouwmethoden werken maatschappelijke organisaties in het Amazonegebied samen met kleine producentencoöperaties om afgelegen gemeenschappen te integreren in grotere markten. Dankzij deze netwerken kunnen boeren geld verdienen aan de bossen zonder ze schade te berokkenen. Maar deze infrastructuur is kwetsbaar. Volgens gegevens die door Conexsus zijn verzameld, bedroeg het jaarlijkse inkomen dat duurzame coöperaties in het Braziliaanse Amazonegebied in 2019 voor hun leden genereerden, minder dan de helft van het Braziliaanse minimumloon voor dat jaar. Zulke lage opbrengsten maken het moeilijk om boeren af te houden van meer winstgevende, maar minder duurzame activiteiten.
Om duurzame bosbouw te omarmen, moeten de bewoners van plattelandsgemeenschappen deze zien als een betrouwbare bron van stabiele inkomsten. Overheidsinstellingen zouden de economische onzekerheid kunnen verminderen door middel van wetgeving en stimuleringsmaatregelen.
Helaas beperken recente beleidsveranderingen in feite de levensvatbaarheid van de duurzame bosbouw in Brazilië. De geleidelijke verzwakking van de nationale instanties die verantwoordelijk zijn voor de controle en het toezicht op het landgebruik is een van de belangrijkste oorzaken van de recente toename van de ontbossing in het Amazonebekken, en ook het Braziliaanse kredietbeleid voor het platteland is weinig bevorderlijk voor de ondersteuning van ecologisch duurzame economische initiatieven. In 2019 en 2020 ging slechts 3 procent van de uitbetalingen van financiële instellingen in het Amazonegebied naar duurzame activiteiten; het grootste deel van de rest ging naar sectoren waarvan bekend is dat ze het lokale ecosysteem schaden, zoals sojaproductie en grootschalige veehouderij.
Door de gemeenschap geleide organisaties spelen een sleutelrol bij het bevorderen van duurzame bosbouw, maar hun mogelijkheden om veranderingen teweeg te brengen worden beperkt door een gebrek aan kapitaal. Activiteiten als het aanleren van duurzamere technieken aan boeren op het platteland, het creëren van markten die investeringen in bosproducten aanmoedigen en het ontwikkelen van manieren om Amazone-gemeenschappen in de waardeketens te integreren, zijn tijdrovend en duur.
Het behoud van de bossen hangt af van diverse onderling samenhangende factoren. Wetgeving ter ondersteuning van natuurbehoudsinspanningen en meer financiering voor initiatieven zoals die welke hier zijn genoemd, zullen helpen om werk te bevorderen dat positief is voor het milieu. Maar zonder structurele veranderingen op zowel nationaal als lokaal niveau om de plattelandsbewoners in staat te stellen met duurzame bosbouwactiviteiten in hun levensonderhoud te voorzien, zal de vernietiging van ʼs werelds belangrijkste bosbiomen doorgaan.
Vertaling: Menno Grootveld