stiglitz340_ FREDERIC J. BROWNAFP via Getty Images_trump FREDERIC J. BROWN/AFP via Getty Images

Wat een overwinning van Trump zou betekenen voor de Amerikaanse economie

NEW YORK – De Amerikaanse presidentsverkiezingen in november zijn om vele redenen van cruciaal belang. Niet alleen het voortbestaan van de Amerikaanse democratie staat op het spel, maar ook een goed beheer van de economie, met verstrekkende gevolgen voor de rest van de wereld.

Amerikaanse kiezers moeten niet alleen kiezen tussen verschillende beleidslijnen, maar ook tussen verschillende beleidsdoelstellingen. Vice-president Kamala Harris, de Democratische kandidaat, heeft haar economische agenda nog niet volledig uitgewerkt, maar ze zou waarschijnlijk vasthouden aan de centrale uitgangspunten van het programma van president Joe Biden, waaronder een krachtig beleid ter bevordering van de concurrentie, ter bescherming van het milieu (inclusief het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen), ter verlaging van de kosten van levensonderhoud, ter handhaving van de groei, ter versterking van de nationale economische soevereiniteit en veerkracht, en ter vermindering van de ongelijkheid.

Haar tegenstander, voormalig president Donald Trump, heeft daarentegen geen interesse in het creëren van een meer rechtvaardige, robuuste en duurzame economie. In plaats daarvan biedt het Republikeinse programma een blanco cheque aan kolen- en oliebedrijven en kruipt het in de huid van miljardairs als Elon Musk en Peter Thiel. Het is een recept om de Amerikaanse economie zwakker, minder concurrerend en minder gelijk te maken.

Gezond economisch rentmeesterschap vergt het stellen van doelen en het ontwerpen van beleid om die doelen te bereiken, maar het vermogen om te reageren op schokken en nieuwe kansen te grijpen is niet minder belangrijk. We hebben al een idee van de manier waarop beide kandidaten in dit opzicht zouden presteren. Trump faalde jammerlijk in zijn reactie op de COVID-19-pandemie tijdens zijn eerste ambtstermijn, wat resulteerde in ruim een miljoen doden. Op een moment dat de Verenigde Staten dringend behoefte hadden aan leiderschap, stelde hij voor dat mensen zich met bleekmiddel moesten injecteren.

Reageren op ongekende gebeurtenissen vergt moeilijke beslissingen op basis van de best beschikbare wetenschap. In Harris heeft de VS iemand die doordacht en pragmatisch de afwegingen zou maken en evenwichtige oplossingen zou bedenken. In Trump hebben we een impulsieve narcist die gedijt op chaos en wetenschappelijke expertise verwerpt.

Kijk maar eens naar zijn reactie op de uitdaging van China: een voorstel om algemene importtarieven van zestig procent of meer in te voeren. Zoals elke serieuze econoom hem had kunnen vertellen, zou dit leiden tot prijsstijgingen – niet alleen van de goederen die rechtstreeks uit China worden geïmporteerd, maar ook van de ontelbare andere goederen die Chinese onderdelen bevatten. Amerikanen met lagere en middeninkomens zouden dus het grootste deel van de kosten moeten dragen. Als de inflatie stijgt en de Amerikaanse Federal Reserve (het federale stelsel van Amerikaanse centrale banken) gedwongen wordt om de rente te verhogen, zou de economie getroffen worden door een driedubbele klap van vertragende groei, stijgende inflatie en hogere werkloosheid.

PS Events: Climate Week NYC 2024
image (24)

PS Events: Climate Week NYC 2024

Project Syndicate is returning to Climate Week NYC with an even more expansive program. Join us live on September 22 as we welcome speakers from around the world at our studio in Manhattan to address critical dimensions of the climate debate.

Register Now

Om het nog erger te maken, heeft Trump het extreme standpunt ingenomen om de onafhankelijkheid van de Fed te bedreigen (wat niet verrassend is, gezien zijn inspanningen om de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en het ambtenarenapparaat te ondermijnen). Nóg een presidentschap van Trump zou dus een aanhoudende bron van economische onzekerheid betekenen, die ten koste zou gaan van de investeringen en groei, en vrijwel zeker de inflatieverwachtingen zou verhogen.

Het door Trump voorgestelde belastingbeleid is al even beladen. Denk aan de belastingverlaging uit 2017 voor bedrijven en miljardairs, die er niet in slaagde om extra investeringen te bevorderen en alleen maar het terugkopen van aandelen aanmoedigde. Hoewel de Republikeinen nog nooit een belastingverlaging voor de rijken hebben gesteund waar ze niet achter stonden, erkenden enkelen tenminste dat dit beleid het begrotingstekort zou verhogen, en daarom voegden ze een vervalbepaling toe, die in 2025 van kracht wordt. Maar Trump, die het bewijs negeert dat ‘trickle-down’-belastingverlagingen niet werken en zichzelf niet terugverdienen, wil de verlaging uit 2017 verlengen en vervolgens verdiepen op een manier die biljoenen dollars aan de staatsschuld zou toevoegen.

Terwijl populistische demagogen zoals Trump zich niets aantrekken van tekorten, zouden beleggers in de VS en daarbuiten zich wel zorgen moeten maken. Oplopende tekorten door niet-productiviteitsbevorderende uitgaven zouden de inflatieverwachtingen verder opdrijven, de economische prestaties ondermijnen en de ongelijkheid verergeren.

Ook het intrekken van de door de regering-Biden ondertekende Inflation Reduction Act zou niet alleen slecht zijn voor het milieu en het concurrentievermogen van de VS in cruciale sectoren die van vitaal belang zijn voor de toekomst van het land; het zou ook de bepalingen elimineren die de kosten van farmaceutische producten hebben verlaagd, waardoor de kosten van levensonderhoud zouden stijgen.

Trump (en de op het bedrijfsleven georiënteerde rechters die hij heeft benoemd) wil ook het krachtige concurrentiebeleid van de regering-Biden/Harris terugdraaien, wat – opnieuw – de ongelijkheid zou vergroten en de economische prestaties zou verzwakken, door marktmacht te verankeren en innovatie te verstikken. En hij zou initiatieven schrappen om de toegang tot het hoger onderwijs te verbeteren door middel van beter ontworpen inkomensafhankelijke studieleningen, waardoor uiteindelijk minder geïnvesteerd zou worden in de sector die de VS het hardst nodig heeft om de uitdagingen van een eenentwintigste-eeuwse innovatieve economie aan te gaan.

Dit brengt ons bij de kenmerken van de agenda van Trump die het meest verontrustend zijn voor het economische succes van Amerika op de langere termijn. In de eerste plaats zou een nieuwe regering-Trump snijden in de financiering van basiswetenschap en -technologie, de bron van Amerika’s concurrentievoordeel en stijgende levensstandaard in de afgelopen tweehonderd jaar. (Het zou vanzelfsprekend moeten zijn dat de economische kracht van het land niet ligt in casino’s, golfbanen of opzichtige hotels).

Tijdens zijn vorige termijn stelde Trump bijna elk jaar grote bezuinigingen voor op wetenschap en technologie, maar niet-extremistische Republikeinen in het Congres blokkeerden deze bezuinigingen. Deze keer zou dat echter anders zijn, omdat de Republikeinse Partij de persoonlijke cultus van Trump is geworden. Erger nog, de partij heeft de oorlog verklaard aan de Amerikaanse universiteiten, waaronder toonaangevende instellingen die de grenzen van de kennis verleggen, het beste talent van over de hele wereld aantrekken en het concurrentievoordeel van het land in stand houden.

Nóg erger is dat Trump vastbesloten lijkt om de rechtsstaat te ondermijnen, zowel in eigen land als internationaal. Trumps lange staat van dienst als het gaat om zijn weigering om leveranciers en aannemers te betalen spreekt boekdelen over zijn karakter: hij is een bullebak die alle macht die hij heeft zal gebruiken om zo veel mogelijk mensen te beroven. Maar het wordt een nog groter probleem wanneer hij openlijk gewelddadige opstandelingen steunt. De rechtsstaat is niet alleen iets dat we ter wille van zichzelf moeten koesteren: de rechtsstaat is cruciaal voor een goed functionerende economie en democratie.

In de aanloop naar het najaar van 2024 is het onmogelijk om te weten welke schokken de economie de komende vier jaar te wachten staan. Maar dit is wél duidelijk: de economie van 2028 zal veel sterker, eerlijker en veerkrachtiger zijn als Harris wordt gekozen.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/Nl7TmJcnl