brown116_Timur MatahariGettyImages_indonesia_free_school_meals Timur Matahari/Getty Images

Schoolmaaltijden bieden niet alleen voeding, maar ook stof tot nadenken en een basis voor ontwikkeling

EDINBURGH – Toen regeringen in 2015 de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) van de Verenigde Naties aannamen, beloofden ze honger en armoede de wereld uit te zullen helpen. Nu de deadline van 2030 nadert, wordt echter duidelijk dat er een grote kloof bestaat tussen de oorspronkelijke ambities en de realiteit. De jaren twintig van deze eeuw dreigen een verloren decennium voor ontwikkeling te worden, waarbij de meest kwetsbare kinderen ter wereld het zwaarst getroffen worden door deze vertraging.

De toekomst die de SDG’s voor ogen hadden, dreigt buiten bereik te raken. Tegen 2030 zullen naar verwachting ongeveer 620 miljoen mensen in extreme armoede leven, wat door de Wereldbank wordt gedefinieerd als een inkomen van minder dan 2,15 dollar per dag. Ook de strijd tegen de honger stagneert al ruim tien jaar. Als de huidige trend zich voortzet, zullen in 2030 zo’n 582 miljoen mensen kampen met chronische ondervoeding – hetzelfde aantal als tien jaar geleden, toen de SDG’s werden aangenomen.

De groeiende kloof tussen ambitie en realiteit treft vooral jongeren onder de 18 jaar onevenredig hard. Hoewel kinderen ongeveer een derde van de wereldbevolking uitmaken, vormen zij meer dan de helft van de mensen die in armoede leven. Op dit moment leven 237 miljoen van de 333 miljoen kinderen die extreme armoede lijden in Afrika bezuiden de Sahara (SSA). Volgens onze schattingen, gebaseerd op projecties van de VN en de Wereldbank, zal dat aantal in 2030 zijn opgelopen tot 326 miljoen.

Ondervoeding eist een verwoestende tol, vooral in de armste landen ter wereld, waar ongeveer 258 miljoen kinderen honger lijden – 56 miljoen meer dan in 2015. Voor deze kinderen is honger geen incidentele stressfactor, maar een dagelijkse, schrijnende realiteit. Chronische ondervoeding leidt bij miljoenen kinderen tot groeiachterstanden (stunting), een van de grootste risicofactoren voor een verminderde hersenontwikkeling. Hoewel het aantal ondervoede kinderen langzaam daalt, gebeurt dit slechts met een kwart van het tempo dat nodig is om de SDG-doelstellingen te halen. In regio’s zoals Zuid-Azië en de Stille Zuidzee blijft ondervoeding bij kinderen boven de dertig procent. Als de huidige vooruitgang niet versnelt, zullen in 2030 36 miljoen meer kinderen te maken hebben met groeiachterstanden dan wanneer de SDG-doelstelling voor het uitroeien van honger wél zou worden gehaald.

Armoede en honger hebben ernstige gevolgen voor de onderwijsresultaten en sociale mobiliteit. Naar schatting zullen tegen 2030 ongeveer 84 miljoen kinderen geen toegang hebben tot onderwijs, wat de vooruitgang naar universeel onderwijs ernstig ondermijnt.

Zonder onderwijs worden adolescenten vaak gedwongen om te werken of jong te trouwen, waardoor hun kansen op een betere toekomst verdwijnen. Bovendien vormt honger in de klas een grote belemmering voor concentratie en leren, waardoor de cyclus van armoede en gebrek aan kansen blijft voortduren.

Introductory Offer: Save 30% on PS Digital
PS_Digital_1333x1000_Intro-Offer1

Introductory Offer: Save 30% on PS Digital

Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.

Subscribe Now

Discussies over de SDG’s verzanden vaak in vruchteloos klagen over de teleurstellende vooruitgang. Maar klagen is een luxe die arme en hongerige kinderen zich niet kunnen veroorloven. Wat zij nodig hebben, is praktisch beleid dat hun leven tegen 2030 daadwerkelijk kan verbeteren. Daarom pleiten wij voor een grootschalig initiatief om in de armste landen universele schoolmaaltijden te realiseren, ondersteund door een nieuw wereldwijd financieringsmechanisme.

Programma’s in India, Brazilië en vele andere landen hebben bewezen dat het aanbieden van een schoolmaaltijd niet alleen de voeding van kinderen verbetert, maar hen ook in staat stelt te leren zonder de verlammende gevolgen van honger. Bovendien is het een van de meest kosteneffectieve manieren om kinderarmoede te bestrijden. Voor de armste gezinnen is een schoolmaaltijd een waardevolle gift in natura, die de druk op het huishoudbudget verlicht en ouders de mogelijkheid biedt hun kinderen naar school te sturen. Dit leidt tot hogere inschrijvingscijfers en minder vroegtijdige schoolverlaters, vooral onder de meest kwetsbare kinderen. Schoolmaaltijden bevorderen niet alleen de toegang tot onderwijs, maar verbeteren ook de leerprestaties. Zo heeft het grootschalige schoolmaaltijdenprogramma in Ghana geleid tot leerresultaten die vergelijkbaar zijn met een extra schooljaar.

Het aanbieden van schoolmaaltijden heeft als bijkomend voordeel dat het economische kansen creëert voor plattelandsgemeenschappen, waar ongeveer tachtig procent van de mensen in extreme armoede woont. In Brazilië is bijvoorbeeld een derde van het budget voor schoolmaaltijden bestemd voor kleine boeren. Dit verbindt gezonde voeding voor kinderen met het versterken van duurzame en veerkrachtige bestaansmiddelen voor deze gemeenschappen.

Uit onderzoek van het Sustainable Finance Initiative van de Free School Meals Coalition blijkt dat het aanbieden van gratis schoolmaaltijden aan nog eens 236 miljoen kinderen in de armste landen ter wereld tot 2030 een jaarlijkse investering van 3,6 miljard dollar vereist. Een groot deel van deze financiering zou door de regeringen van de ontwikkelingslanden zelf kunnen worden opgebracht, maar er is daarnaast jaarlijks 1,2 miljard dollar aan internationale hulp nodig om dit doel te bereiken.

De huidige ontwikkelingshulp blijft ver achter bij wat nodig is en is bovendien hopeloos versnipperd. In plaats van te investeren in de ontwikkeling van nationale programma’s, wordt het budget door donoren verspreid als confetti, waarbij ze kleinschalige, geïsoleerde projecten financieren die zelden blijvende resultaten opleveren. Slechts een klein deel van de hulp – ongeveer 280 milljoen dollar per jaar – wordt besteed aan schoolvoeding. Het grootste deel hiervan komt in de vorm van voedselhulp uit de Verenigde Staten, die minder efficiënt en aanzienlijk minder effectief is dan het inkopen van voedsel bij lokale boeren.

Er is een alternatief. Wereldwijde gezondheidsfondsen, zoals Gavi, de Vaccinalliantie, en het Wereldfonds voor de bestrijding van aids, tuberculose en malaria, bundelen donorgelden rond een gezamenlijk doel. Ze ondersteunen nationale ontwikkelingsplannen en zorgen voor financiële middelen via driejaarlijkse herfinancieringsrondes en innovatieve financieringsmechanismen.

Deze principes zouden de basis moeten vormen van een nieuw wereldwijd initiatief voor schoolmaaltijden. Het momentum voor verandering is al duidelijk zichtbaar. De Global Alliance Against Hunger and Poverty, onder leiding van de Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva, heeft schoolvoeding tot een prioriteit gemaakt. Tegelijkertijd heeft de Wereldbank toegezegd schoolmaaltijden tot een centrale pijler te maken van een bredere strategie om de sociale vangnetten wereldwijd te versterken. Ruim honderd regeringen hebben zich aangesloten bij de School Meals Coalition, die streeft naar universele toegang tot schoolmaaltijden tegen 2030. Daarnaast hebben enkele landen, waaronder Indonesië, Nepal, Ethiopië, Kenia en Honduras, hun eigen ambitieuze plannen gepresenteerd om dit doel te realiseren.

Onder leiding van Raj Shah heeft de Rockefeller Foundation aanzienlijk geïnvesteerd in de School Meals Impact Accelerator, die technische ondersteuning biedt aan landen die hun schoolmaaltijdprogramma’s willen uitbreiden. Het oorspronkelijke doel van de Accelerator is om tegen 2030 150 miljoen kinderen te bereiken – meer dan het dubbele van het aantal kinderen dat momenteel schoolmaaltijden ontvangt in lageinkomens- of lagemiddeninkomenslanden.

De uitdaging is nu om deze initiatieven te verenigen en hun impact te vergroten, zodat ze samen meer bereiken dan elk afzonderlijk. Een goede eerste stap zou het oprichten van een clearinghouse zijn, waar regeringen voorstellen voor schoolvoedingsprogramma’s kunnen indienen, en donoren hun financiering kunnen bundelen en beter op elkaar kunnen afstemmen.

Met de deadline van 2030 voor de SDG’s in zicht, is het cruciaal om praktische, haalbare en betaalbare initiatieven te ontwikkelen die politieke tegenstellingen overstijgen en tastbare resultaten opleveren. Dit kan de wereld opnieuw laten zien wat er mogelijk is. Universele schoolmaaltijden zijn een perfect voorbeeld van zo’n initiatief.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/LhpNu7jnl