hoyer17_JOHN MACDOUGALLAFP via Getty Images_europeelectricvehiclebattery John Macdougall/AFP via Getty Images

Wat de Europese economie nu nodig heeft

LUXEMBURG – Geconfronteerd met groeiende investeringstekorten lijken de meeste Europese beleidsmakers te denken dat het tijd is voor nóg een breed opgezet stimuleringspakket, ondanks de hoge inflatie en de hoge staatsschulden. Maar ik vrees dat ze zich vergissen.

Stimulansen zouden de Europese Centrale Bank alleen maar dwingen de rente verder en sneller te verhogen. Wat we in plaats daarvan nodig hebben is gerichte steun, namelijk investeringen in sectoren die groen zijn en de veerkracht en het concurrentievermogen kunnen bevorderen. De nodige middelen moeten snel en op EU-niveau worden vrijgemaakt, met het uitdrukkelijke doel particuliere investeringen te mobiliseren.

In Europa is veel te doen geweest over de dreiging van de Amerikaanse Inflation Reduction Act (IRA). Maar ondanks alle angsten die deze wet heeft opgeroepen, is de IRA uiteindelijk een stap in de goede richting. Hij biedt enorme steun aan groene sectoren waar dringend meer investeringen nodig zijn en laat zien dat de Verenigde Staten en Europa eindelijk op één lijn zitten in hun streven naar een duurzame economische transformatie. De Europeanen moeten blij zijn dat de VS hun capaciteit voor hernieuwbare energie willen uitbreiden en dat zij de daad bij het woord voegen.

De doelstelling van de IRA om een moderne koolstofarme infrastructuur te bouwen is op zich geen probleem voor de Europese economie. Integendeel, in sectoren als windenergie, waar Europa een technologische leider is, is een grotere investeringsvraag een positieve ontwikkeling. Naast een positief effect op het klimaat zullen de Amerikaanse subsidies nieuwe zakelijke kansen bieden aan Europese bedrijven.

Sommige elementen van het nieuwe Amerikaanse beleid vormen zeker een uitdaging. De IRA biedt aanzienlijke steun voor zonnepanelen, windenergie, energieopslag en schone waterstofapparatuur, maar de meeste van deze voordelen beperken zich tot producenten die aanspraak kunnen maken op de status ‘made in America.’ Dit sluit uiteraard Europese producenten uit, die niet dezelfde subsidies van de Europese Unie ontvangen.

Dit brengt het risico met zich mee dat sommige Europese fabrikanten van apparatuur en waterstof de benen nemen en naar de VS verhuizen, wat de benarde situatie van de toch al ondergefinancierde innovatiesector van de EU nog verergert. Net nu we de opkomende aanbodketen voor groene technologie moeten versterken, kunnen sommige bepalingen van de IRA deze ontwrichten – ten gunste van Amerika en ten koste van Europa.

PS Events: AI Action Summit 2025
AI Event Hero

PS Events: AI Action Summit 2025

Don’t miss our next event, taking place at the AI Action Summit in Paris. Register now, and watch live on February 10 as leading thinkers consider what effective AI governance demands.

Register Now

Maar door de communicatiekanalen met onze Amerikaanse partners open te houden en onze eigen investeringen op de juiste sectoren te richten, kan Europa de problematische onderdelen van de IRA neutraliseren en toch profiteren van de goede onderdelen. Een dergelijke dialoog is van cruciaal belang omdat wij de VS ervan moeten overtuigen sommige bepalingen van de IRA te herzien, met name die welke indruisen tegen reeds lang bestaande beginselen van open en eerlijke concurrentie.

Bij het voeren van dergelijke gesprekken mogen wij ons echter niet als slachtoffers presenteren. De Europeanen moeten accepteren dat veel van onze huidige investeringstekorten ver buiten het bereik van de IRA liggen. Zoals uit het jaarverslag van de Europese Investeringsbank blijkt, heeft Europa de afgelopen tien jaar twee procent per jaar minder geïnvesteerd in productiviteitsverbetering dan zijn concurrenten. De IRA moet worden gezien als een oproep om deze onderinvestering aan te pakken. We moeten dringend meer geld steken in Europese schone energie, schone fabricage en digitalisering – die allemaal cruciaal zijn voor de groene transitie en het toekomstige concurrentievermogen.

Dit klinkt misschien als een grote opgave, maar de waarheid is dat wij reeds beschikken over de meeste instrumenten die wij nodig hebben. De EIB-Groep biedt een breed scala aan oplossingen voor risicodeling en langetermijnfinanciering die veelbelovende innovaties aantrekkelijker kunnen maken voor particuliere investeerders. Ons model voor het bijeenbrengen van kapitaal heeft ons in staat gesteld belangrijke doorbraken op gang te brengen in de biowetenschappen, de energiesector, kwantumcomputers en satelliettechnologieën.

Wij kunnen een sterk signaal aan de markt afgeven dat de EU-instellingen en -regeringen bereid zijn om geavanceerde technologieën vanaf de allereerste ontwikkelingsstadia te bevorderen met obligatie- en aandeleninvesteringen. Wij zijn bereid om samen met de Europese Commissie en de EU-lidstaten een nieuw pan-Europees aandelenfonds op te richten ter ondersteuning van grote ondernemingen die van strategisch belang zijn voor de netto-nul-economie.

Sommigen vragen zich misschien af waarom wij ons op grote ondernemingen richten, aangezien men bij ‘ondernemingen’ eerder zou denken aan start-ups die in een garage beginnen. Maar in feite zien we steeds meer grote ondernemingen opduiken in de voorhoede van de innovatie. Denk aan batterijproducent Northvolt, met zijn nieuwe gigafabriek in Noord-Zweden. Het is een startup, maar je zou er duizend garages voor nodig hebben.

Dergelijke grote ondernemingen zijn precies wat Europa nodig heeft, en zij vergen investeringen van miljarden euro’s vooraf, meestal in de vorm van aandelen en een op aandelen gebaseerde financieringsvorm. Een EU-aandelenfonds kan dus een aanzienlijke meerwaarde bieden door meer geavanceerde bedrijven op weg te helpen. En hoewel de investeringen waarover ik spreek enorm zijn, zouden ze ook bijzonder gericht zijn.

Het mooie van deze aanpak is dat hij pan-Europees is. Hij zou gelijke concurrentievoorwaarden voor de EU-lidstaten bevorderen en zo een van onze belangrijkste verworvenheden beschermen: de interne markt. Hij zou ons ook helpen onze mondiale uitdagingen aan te gaan zonder onze waarden opzij te schuiven. Het zou een typisch Europees antwoord zijn op de IRA en op de bredere geopolitieke uitdagingen waarmee Europa wordt geconfronteerd.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/gRJiz5cnl