sachs294_ORLANDO SIERRA_AFP_Getty Images ORLANDO SIERRA/AFP/Getty Images

We zijn nu allemaal klimaatvluchtelingen

NEW YORK – Hedendaagse mensen, die in het klimaattijdperk van het Holoceen zijn geboren, zijn de grens overgestoken naar een ander klimaattijdperk, dat van het Antropoceen. Maar in plaats van een of andere Mozes die de mensheid door deze nieuwe, gevaarlijke wildernis heen loodst, leidt een bende wetenschapsontkenners en vervuilers de mensheid naar steeds grotere gevaren. We zijn nu allemaal klimaatvluchtelingen geworden en moeten ons een weg naar de veiligheid banen. 

Het Holoceen was het geologische tijdperk dat ruim 10.000 jaar is begonnen, met gunstige klimaatomstandigheden die de menselijke beschaving zoals wij die kennen ondersteunden. Het Anthropoceen is een nieuw geologisch tijdperk met ecologische omstandigheden die de mensheid nog nooit eerder heeft ervaren. Onheilspellend genoeg is de temperatuur op aarde nu hoger dan tijdens het Holoceen, dankzij de koolstofdioxide die de mensheid in de atmosfeer heeft gebracht door steenkool, olie en gas te verbranden, en door de bossen en graslanden van de wereld willekeurig in boerderijen en weidegronden te veranderen.

Mensen lijden en sterven in de nieuwe klimaatomstandigheden, en het zal nog veel erger worden. De orkaan Maria heeft vorig jaar september in Puerto Rico naar schatting ruim vierduizend levens geëist. Zware orkanen komen steeds vaker voor, en zware stormen veroorzaken meer overstromingen, vanwege de toegenomen hitteoverdracht van het opwarmende water van de oceanen, de grotere vochtigheid in de warmere lucht en de stijging van het zeewaterniveau – allemaal extremer geworden door de door de mens veroorzaakte klimaatverandering.

Vorige maand kwamen ruim 90 mensen om in de voorsteden van Athene, door een verwoestende bosbrand als gevolg van de droogte en de hoge temperaturen. Grote bosbranden hebben deze zomer ook gewoed in andere hete en droge locaties, waaronder Californië, Zweden, Groot-Brittannië en Australië. Vorig jaar werd Portugal geteisterd. Deze zomer werden overal ter wereld temperatuurrecords gevestigd.

Hoe enorm roekeloos is de mensheid niet geweest om in alle haast de grens van het Holoceen te overschrijden, terwijl – net als een personage in een horrorfilm – alle voor de hand liggende waarschuwingssignalen werden genegeerd. In 1972 verzamelden de mondiale regeringen zich in Stockholm om de toenemende ecologische dreigingen het hoofd te bieden. In de aanloop naar de conferentie verscheen het rapport The Limits to Growth van de Club van Rome, waarin voor het eerst het idee van “duurzame groei” werd geïntroduceerd en op de risico's van een ecologische ramp werd gewezen. Twintig jaar later lichtten de waarschuwingssignalen opnieuw in alle hevigheid op in Rio de Janeiro, waar de lidstaten van de Verenigde Naties bijeenkwamen voor de Earth Summit om het concept te aanvaarden van “duurzame ontwikkeling” en om drie grote ecologische verdragen te tekenen die een halt moesten toeroepen aan de door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde, de biologische diversiteit moesten beschermen, en de achteruitgang van de grond en de verwoestijning moesten aanpakken.

Na 1992 negeerden de Verenigde Staten, 's werelds machtigste land, ostentatief de drie nieuwe verdragen, waarmee zij aan andere landen het signaal gaven dat zij hun inspanningen ook konden terugschroeven. De Amerikaanse Senaat ratificeerde het klimaatverdrag en het verdrag tegen de verwoestijning, maar deed niets om die ten uitvoer te leggen. En de Senaat weigerde zelfs het verdrag voor de bescherming van de biodiversiteit te ratificeren, deels omdat Republikeinen uit de westelijke staten erop stonden dat landeigenaren het recht hebben om met hun eigendom te doen wat zij willen, zonder internationale inmenging.

Subscribe to PS Digital
PS_Digital_1333x1000_Intro-Offer1

Subscribe to PS Digital

Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.

Subscribe Now

Recenter, in september 2015, heeft de wereld de Sustainable Development Goals (Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen) aanvaard, en in december 2015 het Parijse klimaatverdrag. Toch heeft de Amerikaanse regering opnieuw willens en wetens de SDGs genegeerd, zodat de VS van alle G20-landen het minst hun best hebben gedaan om ze te implementeren. En president Donald Trump heeft uiting gegeven aan zijn intentie om de VS bij de eerste de beste gelegenheid uit het Parijse klimaatverdrag terug te trekken, in 2020, vier jaar nadat het verdrag van kracht werd.

En het ergste moet nog komen. De door de mens veroorzaakte stijging van het CO2-niveau heeft haar volledige opwarmingseffect nog niet bereikt, als gevolg van de aanzienlijke vertraging van de invloed ervan op de oceaantemperatuur. De komende decennia moet er nog eens zo'n 0,5% Celsius opwarming plaatsvinden, op grond van de huidige CO2-concentratie in de atmosfeer (408 deeltjes per miljoen), en nog veel méér opwarming daarna als de CO2-concentraties blijven stijgen doordat we blijven doorgaan met het gebruik van fossiele brandstoffen. Om het doel van het Parijse klimaatverdrag van het beperken van de opwarming tot “ruim onder de 2ºC” ten opzichte van het pre-industriële niveau te bereiken, moet de wereld zich in beslissende mate afkeren van steenkool, olie en gas en rond 2050 zijn overgestapt op duurzame energie, en van ontbossing zijn overgegaan tot herbebossing en het herstel van achteruit gegane grond.

Waarom blijft de mensheid dus op domme wijze vooruit stormen, op weg naar een zekere tragedie?

De voornaamste reden is dat onze politieke instellingen en grote bedrijven de toenemende gevaren en schade doelbewust negeren. Politiek gaat over het vasthouden van de macht en over de voordelen van het uitoefenen van een ambt, en niet over het oplossen van problemen, zelfs niet van ecologische problemen die te maken hebben met leven of dood. Het besturen van een groot bedrijf gaat over het maximaliseren van de aandeelhouderswaarde, en niet over het vertellen van de waarheid of over het voorkomen van grote schade aan de planeet. Op winst beluste beleggers bezitten hun eigen media, of beïnvloeden die op z'n minst door hun advertentieaankopen. Een kleine maar zeer machtige groep houdt het op fossiele brandstoffen gebaseerde energiesysteem dus in leven, met toenemend gevaar voor de rest van de mensheid, vandaag en in de toekomst.

Trump is de laatste 'nuttige dwaas' die het smerige werk voor de vervuilers opknapt, gesteund door de Republikeinen in het Congres die hun verkiezingscampagnes laten financieren door grootvervuilers als Koch Industries. Trump heeft de Amerikaanse regering gevuld met lobbyisten uit de fossielebrandstoffensector, die systematisch iedere milieuregel die binnen hun bereik ligt ongedaan maken. Nog zeer onlangs heeft Trump een voormalig advocaat van mega-vervuiler Dow Chemical voorgedragen als hoofd van het Superfund-programma voor het opruimen van gifstoffen van het Environmental Protection Agency (de Amerikaanse milieudienst). Het is zo absurd dat je het nauwelijks kunt bevatten.

We hebben een nieuw soort politiek nodig die begint met een helder mondiaal doel: ecologische veiligheid voor alle mensen op de planeet, door het Parijse klimaatverdrag uit te voeren, de biodiversiteit te beschermen en de vervuiling die ieder jaar miljoenen mensen het leven kost terug te dringen. Die nieuwe politiek moet luisteren naar wetenschappelijke en technologische deskundigen, en niet naar eigengereide leiders van het bedrijfsleven en narcistische politici. Klimatologen moeten ons in staat stellen de opdoemende gevaren op waarde te schatten. Technici moeten ons vertellen hoe we de snelle transitie kunnen bewerkstelligen naar geheel koolstofvrije energie in 2050. Ecologen en landbouwdeskundigen moeten ons laten zien hoe we méér en betere gewassen kunnen verbouwen op minder grond, terwijl we een einde moeten maken aan de ontbossing en voorheen uitgeputte landbouwgrond moeten herstellen.

Een dergelijke politiek is mogelijk. In feite smacht het publiek ernaar. Een grote meerderheid van het Amerikaanse publiek wil bijvoorbeeld de opwarming van de aarde tegengaan, binnen het Parijse klimaatverdrag blijven en duurzame energie omarmen. Maar zolang een bekrompen en onwetende elite de Amerikanen en de rest van de mensheid veroordeelt tot het doelloos ronddolen in de politieke woestijn, is het des te waarschijnlijker dat we allemaal zullen eindigen in een woestenij waar geen ontsnappen meer mogelijk is.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/12Nn5aDnl