aerts2_AFP Stringer_ Text messages help fight cholera in Mozambique AFP/Stringer

De belofte van de digitale gezondheidszorg

BASEL – Afrika is opmerkelijk veranderd, en in positieve zin, sinds ik er twintig jaar geleden voor het eerst als arts ging werken in Angola. Maar de grootste verandering is de manier waarop het continent mobiele technologie heeft omarmd. De mensen in Afrika – en in alle lage- en middeninkomenslanden – grijpen de kansen aan die technologie hen biedt, en gebruiken mobiele telefoons voor van alles en nog wat, van het doen van betalingen tot het uitgeven van geboortecertificaten en het verkrijgen van toegang tot gezondheidszorg.

Het voordeel van mobiele technologieën is gelegen in de toegang die zij bieden. Hindernissen als geografische afstand en weinig middelen, die lange tijd hebben voorkomen dat miljarden mensen de zorg kregen die zij nodig hadden, zijn in het digitale tijdperk veel makkelijker te overwinnen. En inderdaad, er zijn talloze manieren waarop technologie kan worden ingezet om de toegang tot de gezondheidszorg te verbeteren.

Dit is uiteraard geen nieuwe informatie, en een toenemend aantal op technologie gebaseerde gezondheidszorginitiatieven heeft de afgelopen jaren vorm gekregen. Maar slechts een paar daarvan hebben schaalomvang en duurzaamheid op de langere termijn bereikt; de meerderheid van de projecten is niet verder gekomen dan de pilot-fase. Het gevolg hiervan is een zeer gefragmenteerd landschap van digitale oplossingen – dat in sommige gevallen extra druk kan zetten op de bestaande gezondheidszorgsystemen.

De eerste stap op weg naar de aanpak van dit probleem is het identificeren van de factoren die tot succes leiden – en van de factoren die dat succes belemmeren. Op dit punt houdt wellicht de belangrijkste observatie verband met de manier waarop de oplossing verbonden is met de feitelijke situatie. Technologie maakt immers de innovatie van de gezondheidszorg en het aanbieden daarvan mogelijk, maar is geen doel op zichzelf.

Oplossingen die zich richten op de eindgebruikers, of dat nu gezondheidszorgwerkers zijn of patiënten, hebben de meeste kans op succes. Van fundamenteel belang voor deze aanpak is het inzicht dat wat gebruikers nodig hebben niet noodzakelijkerwijs de meest geavanceerde technologieën zijn, maar eerder oplossingen die makkelijk gebruikt en geïmplementeerd kunnen worden. In feite kunnen schijnbaar achterhaalde technologieën als voice- en tekstberichten veel bruikbaarder instrumenten voor de doelgebruikers blijken dan de jongste apps of de meest geavanceerde innovaties op bijvoorbeeld het gebied van de nanotechnologie.

Neem het Hypertension Improvement Project in Ghana, gerund door de door mij geleide Novartis Foundation en FHI 360. Dit gemeenschapsproject steunt patiënten bij het zelfstandig beheren van hun medische toestand via reguliere mobiele medicatie-herinneringen, en via adviezen over noodzakelijke veranderingen van hun levensstijl. Deze aanpak is succesvol, omdat hij uitgaat van de patiënt en werkt met informatie- en communicatietechnologie (ICT) die makkelijk verkrijgbaar is en algemeen gebruikt wordt. In een land waar de penetratie van mobiele telefoons de 80% overtreft, maar slechts een paar mensen smartphones hebben, kunnen zulke eenvoudige oplossingen de grootste impact hebben.

Winter Sale: Save 40% on a new PS subscription
PS_Sales_Winter_1333x1000 AI

Winter Sale: Save 40% on a new PS subscription

At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.

Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.

Subscribe Now

Voor mensen die in de gezondheidszorg werkzaam zijn, moeten digitale oplossingen de indruk wekken dat ze de efficiëntie zullen helpen verhogen, en niet hun toch al zware werklast nog verder zullen verzwaren. Het co-creëren van oplossingen met mensen die ervaring hebben in het bieden van gezondheidszorg in omstandigheden met weinig middelen, kan bijdragen aan de garantie dat oplossingen op grotere schaal worden aanvaard.

Het telemedicijn-netwerk dat de Novartis Foundation en haar partners samen met de Ghana Health Service hebben uitgerold, was bijvoorbeeld een rechtstreeks antwoord op de behoefte van gezondheidszorgwerkers ter plekke om het bereik van de medische expertise uit te breiden. Het netwerk verbindt gezondheidszorgwerkers in de frontlinie via één simpel telefoontje met consultatiecentra in ziekenhuizen die een paar uur verderop liggen, waar artsen en specialisten dag en nacht beschikbaar zijn. Van het begin af aan was het project een reactie op de beleden behoefte om het bereik van de medische expertise te vergroten. Het werd ter plekke volledig gerund door de staf van de Ghana Health Service, die dit model op schaal duurzaam heeft gemaakt.

Om het volledige potentieel van de digitale gezondheidszorg te verwezenlijken, moeten oplossingen geïntegreerd worden in de nationale gezondheidszorgsystemen. Alleen dan kan digitale technologie de ontwikkeling naar universele dekking van de gezondheidszorg versnellen en de meest prangende behoeften van landen op het gebied van de gezondheidszorg aanpakken.

Samenwerking tussen de private en de publieke sectoren van de gezondheidszorg en de ICT is van cruciaal belang. Multidisciplinaire partnerschappen, onder leiding van hoge overheidsfunctionarissen, moeten richting geven aan de vooruitgang, om te beginnen in de planfase. Intergouvernementele samenwerking, toegespitste financiering van digitale gezondheidszorgoplossingen, en effectieve bestuursmechanismen zijn ook van essentieel belang voor succesvolle strategieën.

Digitale technologieën bieden grote mogelijkheden tot verbetering van de manier waarop de gezondheidszorg wordt aangeboden. Als we die mogelijkheden willen aangrijpen, moeten we lering trekken uit ervaringen uit het verleden. Door gericht te blijven op de realiteit van eindgebruikers en hun urgente gezondheidsbehoeften, en ons niet het hoofd op hol te laten brengen door de jongste technologieën, kunnen we de belofte van de digitale gezondheidszorg inlossen.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/ltNalPknl