watkins30_ Stanislav KogikuSOPA ImagesLightRocket via Getty Images_sdgs Stanislav Kogiku/SOPA Images/LightRocket via Getty Images

Een laatste kans voor de SDG's?

LONDEN – De wereld verliest een strijd die gewonnen kan worden. VN-secretaris-generaal António Guterreswaarschuwt dat de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) voor 2030 op het punt staan te verworden tot ‘het grafschrift voor een wereld die had kunnen zijn.’ Kan de patiënt nog worden gereanimeerd?

Beslissingen die de komende dagen worden genomen, zullen van grote invloed zijn op het antwoord. Op 7 december zullen regeringen hun financieringstoezeggingen bekendmaken voor de International Development Association, de tak van de Wereldbankgroep die financiering verstrekt aan de armste landen ter wereld (met een jaarlijks inkomen per hoofd van de bevolking van minder dan 1.315 dollar). De IDA krijgt elke drie jaar nieuwe middelen toegewezen, wat betekent dat de huidige toezeggingen cruciaal zijn voor investeringen om de SDG’s nog te redden. Helaas ziet het er niet goed uit, omdat diverse belangrijke donoren hun verantwoordelijkheid niet nemen.

De 78 landen die onder de IDA vallen, zijn de plekken waar de strijd om de SDG’s wordt gewonnen of verloren. In deze landen leven vijfhonderd miljoen mensen van minder dan $2,15 per dag, wat neerkomt op zeventig procent van de extreme armoede en ruim negentig procent van de honger in de wereld. Erger nog, het zijn kinderen die in de frontlinie staan. In een recent ODI-rapport schatten mijn mede-auteurs en ik dat zo’n 257 miljoen kinderen in landen die in aanmerking komen voor IDA-fondsen honger lijden, met verwoestende gevolgen voor hun gezondheid en onderwijsvooruitzichten.

Recente tegenslagen hebben de toch al ernstige problemen verder verergerd en tot een grote ommekeer geleid. Na zwaar getroffen te zijn door de COVID-19-pandemie hebben de IDA-landen te maken gekregen met economische vertragingen in de nasleep van de pandemie, stijgende voedselprijzen en een snel oplopende staatsschuld. Ruim de helft raakt verder achterop bij de rijke landen, terwijl de mondiale ongelijkheid toeneemt. De armoedebestrijding is vertraagd ten opzichte van het toch al ontoereikende tempo en de vooruitgang in de strijd tegen de honger is volledig tot stilstand gekomen. Door de hoge schuldenlast worden essentiële investeringen verdrongen: in veel landen overstijgen de aflossingen nu de uitgaven voor gezondheidszorg en basisonderwijs.

Tegen deze sombere achtergrond wordt de toegang tot betaalbare ontwikkelingsfinanciering steeds kleiner. De reële (inflatiegecorrigeerde) financiële overdrachten van donoren naar Afrika zijn gedaald, terwijl de stijgende reële rentetarieven de meeste IDA-landen hebben uitgesloten van de markten voor staatsobligaties of hen hebben blootgesteld aan extreem hoge leenlasten.

De IDA is het krachtigste multilaterale financiële instrument in de strijd tegen de armoede. In het afgelopen begrotingsjaar verstrekte de organisatie 31 miljard dollar aan steun voor de lidstaten en was het verreweg de grootste bron van ontwikkelingsfinanciering voor Afrika. Dit continent profiteert van renteloze subsidies, concessionele leningen met looptijden van dertig tot veertig jaar, of een combinatie van beide.

Winter Sale: Save 40% on a new PS subscription
PS_Sales_Winter_1333x1000 AI

Winter Sale: Save 40% on a new PS subscription

At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.

Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.

Subscribe Now

Dergelijke financiering is een reddingslijn voor de SDG’s, omdat zij voor het overgrote deel gaat naar gebieden die aantoonbaar voordelen opleveren voor de armen, zoals sociale bescherming, investeringen in de gezondheid van kinderen en moeders, en onderwijs. Met een genereuze herfinanciering zou de IDA miljoenen mensen uit de extreme armoede kunnen helpen, kansen kunnen bieden voor betere gezondheid en onderwijs, en ondersteuning kunnen bieden bij de aanpassing aan de klimaatverandering.

Bovendien heeft de IDAeen uniek voordeel voor donoren die waar voor hun geld zoeken: elke ontvangen dollar kan 3,50 dollar opleveren. De IDA kan de AAA-kredietwaardigheid van de Wereldbank benutten om financiering tegen lage rente te verkrijgen door obligaties uit te geven en de opbrengst aan ontwikkelingslanden te lenen. Bij bilaterale hulpprogramma’s of mondiale gezondheidsfondsen is het bedrag dat eruit komt vaak gelijk aan wat erin wordt gestopt. Maar de IDA biedt een veel groter rendement op de investering.

De IDA vermindert ook schadelijke praktijken binnen de internationale hulp. Op dit moment wordt slechts ongeveer acht procent van de ontwikkelingshulp voor armoedebestrijding verstrekt via overheidsbudgetten. De rest komt binnen via projectfondsen die door donoren worden beheerd, wat leidt tot versnippering, zwakke coördinatie en hoge transactiekosten voor overheden. Zo moest Ethiopië in 2021 alleen al voor de landbouw 454 hulptransacties beheren. De IDA daarentegen verleent steun via nationale begrotingen voor programma’s die in nationale handen zijn, wat de reden is waarom regeringen in heel Afrika de organisatie krachtig steunen.

De Wereldbank heeft terecht gepleit voor een aanzienlijke verhoging van het budget van de IDA. Vorig jaar riep de president van de bank, Ajay Banga, donoren op om ruim 120 miljard dollar te geven, waardoor deze herfinanciering ‘de grootste aller tijden’ zou worden. Helaas is die ambitie vervaagd: de huidige toezeggingen duiden op een herfinanciering van minder dan 105 miljard dollar – een bedrag dat in reële termen kleiner is dan dat van de vorige ronde.

Hoewel de regering van de Amerikaanse president Joe Biden een verhoogde bijdrage aan de IDA heeft aangekondigd en diverse kleinere landen en nieuwe donoren ook hun steun hebben vergroot, hebben enkele grote G7-economieën hun inzet teruggeschroefd. Vorig jaar organiseerde de Franse president Emmanuel Macron een top met als doel het creëren van een nieuw mondiaal financieel pact om de armoede en de klimaatcrisis aan te pakken. Dit jaar lijkt hij echter van plan om de Franse bijdrage aan de IDA te verlagen.

Even teleurstellend is het Verenigd Koninkrijk, dat in het decennium dat eindigde in 2022 tot de grootste contributeurs van de IDA behoorde – een nalatenschap van voormalig premier Gordon Brown. Dit beeld veranderde drastisch tijdens de vorige IDA-herfinanciering, toen de bijdrage van het Verenigd Koninkrijk werd gehalveerd omdat Conservatieve regeringen de hulpbegroting sloopten.

De herfinanciering van dit jaar biedt de nieuwe Labourregering de kans om de reputatie van Groot-Brittannië als ‘ontwikkelingssupermacht’ te herstellen. Minister van Buitenlandse Zaken David Lammy heeft een nieuw tijdperk beloofd waarin het Verenigd Koninkrijk ‘realistische middelen zal inzetten om progressieve doelen te bereiken.’ Het terugdraaien van de bezuinigingen van de Conservatieven met een verhoging van de Britse bijdrage met 54 procent (wat neerkomt op een toezegging van 2,2 miljard dollar) zou zeker aan die criteria voldoen. Toch wil het ministerie van Financiën de extra bijdrage beperken tot twintig à veertig procent.

Dat zou een aanfluiting zijn. Hoewel het ministerie van Financiën terecht opmerkt dat het te maken heeft met een giftige erfenis van onhoudbare overheidsfinanciën van zijn Conservatieve voorgangers, is het onjuist om te beweren dat het Verenigd Koninkrijk zich geen positieve stap kan veroorloven in het belang van de internationale samenwerking en zijn eigen zachte macht.

Erger nog, de regering heeft in feite al lang bestaande hulptoezeggingen op de lange baan geschoven door vast te houden aan het beleid van vorige regeringen om deze toezeggingen afhankelijk te maken van onrealistische en onhaalbare begrotingsdoelen, zoals het bereiken van een begrotingsoverschot (iets wat sinds 1971 slechts vier keer is voorgekomen). Er is niets realistisch of progressiefs aan het gebruik van onhaalbare doelen als voorwendsel om de armen in de wereld de rug toe te keren. Het Verenigd Koninkrijk zou de door de Conservatieve regering doorgevoerde bezuinigingen op de IDA volledig moeten terugdraaien.

De IDA is misschien niet perfect, maar het is het beste instrument dat we hebben om de hoop te herstellen die de SDG’s ooit boden. Regeringen zouden hier gebruik van moeten maken.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/ZUPuabsnl